مقدمه

 

با نام خدای بخشنده و مهربان و یاری خدایی که لطفش به همه موجودات، و مهرش همگانی و همیشگی است؛ دیگران یا لطفی ندارند و یا همیشگی نیست، یا به همه ندارند، یا هدفشان مهربانی نیست. ولی خداوند حتی آفریدنش او بر اساس لطف و مهربانی است. چنان‌که قرآن می فرماید:

إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّكَ ^ج وَلِذَلِكَ خَلَقَهُمْ

مگر كسانى كه[پروردگارت به آنان رحم كرده و به همين سبب آنان را آفريده است]

خدا شناسی در قرآن

قرآن، کتاب جامعی است که حامل آثار فراوان علمی و عملی است. در بخش معرفت و تبعیت جامعه، انسان را به جست و جوی بهترین سخن و پیروی از آن تشویق می کند.

فَبَشِّرْ عِبَادِ الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ ^ج أُولَئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ  وَأُولَئِكَ هُمْ أُولُو الْأَلْبَابِ (سوره زمر آیه ۱۷ و ۱۸)

پس به بندگانم مژده ده. آنان كه سخن را مى‏شنوند و از بهترينش پيروى مى‏كنند، اينان كسانى هستند كه خدا هدايتشان كرده، و يقيناً خردمندند.

بهترین کلام؛ کلام بهترین گوینده ای است که در «عقیده و عمل و اخلاق» موحد باشد «من احسن قولا ممن دعا الله و عمل صالحا و قال اننّی من المسلمین».و سخنی که به خدا دعوت نکند، یا گوینده به گفتار خود معتقد نباشد، و رفتار و منطق او با دعوتش تطبیق نکند، شایسته پیروی نیست؛ زیرا کلامی که از جان برنخیزد و از جان پاک مایه نگرفته باشد، در دل شنونده رسوخ نمی کند.

اگر فرد یا جامعه‌ای به بهترین کلام(قرآن و احادیث) عمل کند و به بهترین سخنور که صفات وی در زبان وحی بیان شده اقتدا نماید، به حیات طیبه، و هدایت خاص(سیر الی الله) نایل می شود.

قرآن به مواضیع بسیاری پرداخته است، بعضی آیات احکام هستند و بعضی آیات از سرگذشت پیامبران، و بعضی آیات نیز اشاره به اسماء و صفات خداوند دارند.

كتابي كه در پیش رو دارید(تجلی اسماء الله در قرآن)، مجموعه درس‌های تفسیر موضوعی است که در ماه مبارک رمضان ۱۴۳۵ هجری به صورت جلسات متعدد برگزار می‌شد.

موضوع ما اسماء الله و صفات خداوند در قرآن است(تجلی اسماء و سیر الی الله در قرآن) یعنی معرفت الله و ارتباط ما با خدا با شناخت(معارف توحیدي و موحد حقیقی) و به تجلی اسماء الله در قرآن و سوره حمد می پردازیم؛ زيرا باید خدا را شناخت تا با او ارتباط بر قرار کرد.

ابن مسعود می گوید هرکس بخواهد علوم اولین و آخرین را به دست آورد، قرآن بخواند و در قرآن تأمل کند؛ چنان‌که قرآن کریم می فرماید:

قُل لَّوْ كَانَ الْبَحْرُ مِدَادًا لِّكَلِمَاتِ رَبِّي لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَن تَنفَدَ كَلِمَاتُ رَبِّي وَلَوْ جِئْنَا بِمِثْلِهِ مَدَدًا (سوره کهف آیه ۱۰۹)

بگو اگر دریاها مرکب باشد تا کلمات پروردگارم با آن نوشته شود، آب دریاها تمام می شود و کلمات پروردگارم تمام نمی شود اگر چه مثل همین دریاها بر آن‌ها افزوده گردد.

و چون خداوند وجودی نامتناهی است پس کلمات خداوند تناهی ندارند، و چنین نیست که انسان قادر باشد به آسانی به معارف و حقایق و لطایف قرآن برسد.

خداوند می فرماید:

لَوْ أَنْزَلْنَا هَذَا الْقُرْآنَ عَلَى جَبَلٍ لَرَأَيْتَهُ خَاشِعًا مُتَصَدِّعًا مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ^ج وَتِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ (سوره حشر آیه ۲۰)

اگر اين قرآن را بر كوهى نازل مى‏كرديم، قطعاً آن را از ترس خدا فروتن و از هم پاشيده مى‏ديدى. و اين مثل‏ها را براى مردم مى‏زنيم تا بينديشند