خانه / اسلايد / قواى نفس و آنچه از فضائل از آنها تولید میشود

قواى نفس و آنچه از فضائل از آنها تولید میشود

قواى نفس و آنچه از فضائل از آنها تولید میشود

راجع به نفس و قوای آن بزرگان مطالبی در علم اخلاق بیان کرده اند که:

«القوة الناطقة» (قوه عقل): وسیله تفكر تمييز بین حق و باطل و رسیدن به حقائق الامور است، که وسیله آن «دماغ و مغز» می باشد، ونیز عقل «وزير روح» است.

«القوة الشهوية»: که نامیده میشود:  بالبهيمية، و وسیله آن از بدن «كبد» است.

«القوة الغضبية»: و آنرا «السُبعية» می نامند و وسیله آن از بدن «قلب» است.

«القوة الوهمية»: و آن قوه ای عملی و شیطانی است که متولد میشود از او، {مكر، حيلة، خيانت، تلبيس و فتنه}، که باید آنرا مطیع عقل و به اعتدال رساند.

چون «خالق هستی» هیچ چیزی را عبث نیافریده است، پس وجود این قوا برای انسان بی حکمت نبوده،منتها باید سعی در اعتدال این قوا نمود، که اگر قوه عاقله بر سایر قوی و غرائز غالب شد و همه را مطیع خود گردانید جمیع قوی و غرائز بر وجه صلاح خواهند بود و نشئه انسانیت حاصل خواهد شد.

و از برای هر یک از قوی تهذیب و پاکیزگی فراهم می شود، و هر یک را فضیلتی که مخصوص به آن است حاصل می گرددچنانکه:

از تهذيب قوه عاقله صفت حكمت متولد ميشود كه ضد آن جهل است.و از تهذيب قوه عامله(وهم) صفت عدالت، متولد می شود كه ضد آن جور است.و از تهذيب قوه غضبيه صفت شجاعت متولد می شود كه ضد آن جبن و ترس است. و از تهذيب قوه شهويه صفت عفت بوجود می آید، كه ضد آن شرَه است.

كه هر كدام را بايد به اعتدال رساند نه افراط و نه تفريط زيرا در صورت اعتدال و افراط و تفريط هر كدام، فضائل و رذائل و صفات بسياری قرار دارد.

قاعده اي كلي

قاعده كلي اينست كه اوصاف حميده حكم وسط را دارند، و انحراف از آنها افراط و يا تفريط هر يك كه باشد مذموم و از اخلاق رذيله است.

پس در مقابل هر جنسی از صفات فاضله دو جنس از اوصاف رذیله متحقق خواهد شد، چنانچه در مقابل «حکمت»، صفت «جربزه» و تجاوز نظر و فکر از حد اعتدال، که باعث خروج از اعتدال است در فکر، که گاهی منجر به شُبهات و گاهی هم سبب اِلحاد و شرک می شود. و تفریط در این قوه، «بلاهت» (حماقت و کودنی) است. و از برای هر یک از رذایل نیز انواع بیشمار است.

منبع. کتاب صفای دل

همچنین ببینید

چیستی زهد

چیستی زهد زهد که در فارسی از آن به ساده زیستی تعبیر می کنیم، چنان …

شرح مناجات شعبانیه 

عناوین اصلی شرح مناجات عبارتنداز: اجابت دعا، ابتدای دعا به صلوات ، صلوات بر پیامبر …

مناجات شعبانیه 

مناجات شعبانیه    تاکید بر خواندن مناجات شعبانیه مناجات «شعبانیه» را خواندید؟ بخوانید آقا! مناجات …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *