خود درمانی
معمولاً مردم عادت دارند که وقتی بیمار شوند به طبیب مراجعه میکنند، و دکتر هم با معاینه و گاهی با آزمایشهایی، علت مرض او را تذکر میدهد و با نوشتن دارو، مریض از لحاظ نفسی و روانی راحتتر میشود.
اما هر مریضی نیاز به آزمایش و دارو ندارد، بخصوص درمان امراض نفسی که بیشتر از طریق جلساتی بین معالج و مریض صورت میگیرد. در این جلسات، بیشتر مریض حرف میزند و معالج گوش میدهد. یعنی۷۰ درصد، مریض حرف میزند، و ۲۰درصد گفت و گو بین مریض و معالج است و ۱۰درصد هم به راهنمایی طبیب معالج اختصاص دارد.
اهمیت گوش دادن به مریض
چون گوش دادن به درددل مریض بخش عمده درمان است، خانواده اعم از پدر و مادر، همسر و دوستان میتوانند معالج خوبی باشند و با محبت و مهربانی، لااقل حرفهای مریض را با حوصله گوش کنند، تا از حمایت و همدردی آنها بهرهمند شود و احساس اطمینان و آرامش در وی به وجود آید.
اما علاج بعضی از حالات «فوبیا و ترس». مثلا بچهای را که از آب میترسد، باید با مهربانی و لطف به صورت آرام در آب قرار دهند تا ترسش بریزد.
و کلا هرکسی در بسیاری از امور، خودش میتواند طبیب معالج خود باشد و خویشتن را معالجه کند. مثلاً مریضی که مشکل خواب دارد و نمیتواند بخوابد، نباید به رختخواب برود و مدام برای خوابیدن تلاش کند؛ زیرا در این حالت قلق و ناراحتی او بیشتر میشود، بلکه باید قبل از رفتن به رختخواب اعمالی را انجام دهد مثل خواندن و نوشتن، ورزش و مشاهده آنچه به او آرامش میدهد، و خواندن نماز و قرائت قرآن و دعا، تا وقتی احساس خواب کرد به رختخواب رود و سعی کند به چیزی فکر نکند، و اگر ذکری را تکرار کند تا به خواب رود، بسیار خوب و مفید است.
همچنین انسان باید خود را در معرض انفعالات قرار ندهد؛ یعنی حتیالامکان از هر چه او را ناراحت میکند و آنچه روحش را میآزارد دوری کند، و از اموری که وی را به ناراحتیهای روحی و روانی مبتلا میسازد و به جسم او نیز سرایت میکند، اجتناب نماید.
یک نصیحت و علاج روحی و روانی این است که انسان نمیتواند همه افراد را راضی کند؛ پس برای خودت زندگی کن؛ آنطور که خدا خواسته و راضی است، پس فقط رضایت خدا را در نظر بگیر تا هم خودت به آرامش برسی و هم دیگران از تو راضی شوند.
و داروها گرچه آثار خفیفی دارند اما مضرات و عوارض جانبی نیز دارند، و در اغلب وقتها راه حل اساسی برای مشکل بیمار ندارند؛ مثلاً بسیاری از داروهای اعصاب، خواب آورند و بیمار در وقت بیداری هم خسته است. چون این داروها بر جهاز عصبی تأثیر میگذارند و گاهی هم اگر مدتی طولانی استفاده شوند، سبب اعتیاد میشوند.