حصول ملكات نفسانيه به تكرار اعمال
چون دانستي كه: هر نفسي در مبادي آفرينش و اوان طفوليت، از جميع صفات و ملكات خالي است، مانند صفحهاي كه ساده از نقش و صورت باشد، و حصول ملكات و تحقق صفات به واسطه تكرار اعمال و افعال مقتضيه آنها است. و هر عملي كه يك مرتبه سر زد اثري از آن در دل حاصل، و در مرتبه دوم آن اثر بيشتر مي شود، تا بعد از تكرار عمل، اثر مستحكم و ثابت ميگردد و «ملكه راسخه» ميشود در نفس. و هرگاه كسي مراقبت احوال خود كند، و نظري در اعمال و افعال خود كند، و صفحه دل خود را گشوده و به ديده بصيرت در آن تأمل نمايد، برميخورد به ملكات و صفاتي كه در آنجا رسوخ كردهاند، و اكثر مردم به جهت گرفتاري علايق وكثرت عوايق از نقوش و نفوس خود غافلاند.
اما چون زمان رحلت از اين سراي پندار و مسافرت به عالم بقا و قرار رسد، دل ازمشاغل دنيويه فارغ، و ريشه علايق از مزرع خاطر منقلع، و پرده طبيعت از مقابل ديده بصيرت برداشته شود، و نظر او بر لوح دل و صفحه نفس افتد.
همچنين، از جمله احاديثي که دربارة تزکيه نفس بيان کرديم اين بود که: «من عرف نفسه فقد عرف ربه و من عرف ربه فقد عرف نفسه»؛ کسي که خود را بشناسد خدا را خواهد شناخت و هر کس خدا را بشناسد خود را خواهد شناخت.
بهر اين پيغمبر آن را شرح ساخت کان که خود بشناخت يزدان را شناخت
ارتباطي بيتکلف بي قياس هست رب الناس را با جان ناس
به عبارت ديگر، اين دو نوع شناخت ارتباط مستقيم با يکديگر دارند، اگر انسان بداند که عبدي ذليل، مسکين و مستکين است که هيچکاري از او بر نميآيد مگر به اراده خدا و هر آنچه دارد از گوشت، پوست، عقل و… همگي از جانب خدا به او عطا شده، به معني «لاحول و لاقوة الا بالله» خواهد رسيد. در صورتي که براي انسان خودشناسي حاصل شود، علاوه بر اينکه خدا را ميشناسد، زندگي در کام او بسيار شيرين ميشود.
عصري که هم اکنون در آن زندگي ميکنيم، عصر سرعت و تکنولوژي و در همين حال عصر جنگهاي فيزيکي و رواني است و اگر انسان به پاکسازي و تربيت نفس خود نپردازد، همواره در حال نگراني و اضطراب به سر خواهد برد. اينکه در عصر حاضر نياز بشر به روانشناسان شدت گرفته، به دليل ويژگيهاي اين عصر است. در روزگاران پيشين افسردگي، نگراني، نااميدي و… تا اين حد نبود. در گذشته شايد امراضي مثل آبله خطرات فراواني داشت؛ اما با پيشرفت علم پزشکي بسياري از بيماريها به يک بيماري پيش پا افتاده تبديل شدهاند و واکسن خيلي از بيماريها کشف شده است. اما امراض اين عصر، اغلب بيماريهاي روحي و رواني هستند که راه درمان آنها هنوز کشف نشده است. به بيان ديگر، اينگونه نيست که در مورد امراض روحي واکسني را به عنوان پيشگيري به انسان تزريق کنند. دليل نيافتن راه درمان بيماريهاي روحي اين است که هنوز انسان را نشناختهاند.
پيشرفت علم و تکنولوژي و فراهم کردن وسايل آرامش زندگي، همگي به جهت جنبه مادي آدمي است که چگونه بخورد و چگونه زندگي چند روزه دنيا را بگذراند، ولي انسان در اين جنبههاي مادي خلاصه نميشود؛ بلکه اصل و حقيقت او «جنبه غير مادي و معنوي» است. هر انسان عاقلي بايد جنبه حقيقي خود (روح) را بشناسد و براي تکامل و پيشرفت آن بکوشد؛ چرا که اين جنبه وجه تمايز او با ساير حيوانات است.
بشر به واسطه عقل و توانايي تفکر ميتواند براي خود تدبير و برنامهريزي کند. پس، شرافت او در مقايسه با حيوانات به دليل روح و عقلي است که خداوند به وي عنايت کرده است.
چنانکه ميبينيم، پزشکان براي معالجه بدن مادي انسان بسيار تلاش ميکنند و با اين همه پيشرفت، همچنان در معالجه بسياري از امراض راهکاري نيافتهاند؛ در صورتي که براي جنبه مادي جسم که قابل مشاهده، آزمايش و نمونهبرداري است، با وجود اين همه پيشرفتهاي چشمگير علم پزشکي، هنوز بسياري از بيماريهاي لاعلاج وجود دارند. پس روح انسان را که قابل مشاهده و آزمايش نيست، چگونه ميتوان معالجه کرد؟!
بهترين کسي که ميتواند معالجه روح آدمي را بر عهده بگيرد، همانا خود او است؛ چون هر انساني بيش از ديگران به احوال خود آگاهي دارد.
انسان در رابطه با بيماريها ميتواند به دو شکل رفتار کند:
۱٫ راه پيشگيري از بيماريها را در پيش گيرد. يعني، هميشه با در نظر گرفتن جانب احتياط، تا آنجا که توان دارد خود را در معرض ابتلا به بيماريها قرار ندهد و يا با تزريق واکسنهايي خاص، از خطر ابتلا به بيماريها جلوگيري کند.
۲٫ به فرض بياحتياطي، اگر بيمار شد راه معالجه را در پيش گيرد قبل از اينکه بيماري در او ريشه دواند و کار به جاي باريکي برسد.
در رابطه با جسم مادي انسان، پزشکان با تشريح بدن و بررسي تمام اعضا و جوارح، آگاهيهاي خود را افزايش ميدهند. ما هم سعي ميکنيم براي شفاي بسياري از بيماريها، اندکي به تشريح حقيقت اين انسان بپردازيم:
همچنین ببینید
چیستی زهد
چیستی زهد زهد که در فارسی از آن به ساده زیستی تعبیر می کنیم، چنان …
شرح مناجات شعبانیه
عناوین اصلی شرح مناجات عبارتنداز: اجابت دعا، ابتدای دعا به صلوات ، صلوات بر پیامبر …
مناجات شعبانیه
مناجات شعبانیه تاکید بر خواندن مناجات شعبانیه مناجات «شعبانیه» را خواندید؟ بخوانید آقا! مناجات …