نفس اماره

نفس اماره
درد مهلکي که گلوي سالک را مي‌گيرد، صفات زشت، شهوات حيواني و هواهاي نفساني است که در اعماق نفس آدمي ريشه دوانده و آماده سبز شدن است و اگر اکنون از کار افتاده، اما در باطن اژدهايي خفته و پرکينه است که در کمين نهفته و به محض اين‌که گرمي بدان رسد، بر سر کار برمي‌گردد. همچو آن مارگير که اژدهاي خفته را مرده پنداشت و در ريسمانش پيچيد و به شهر آورد. همين که آفتاب گرم بدان رسيد، بجنبيد و سر برداشت و مارگير را طعمه خويش ساخت.
مولوي از اين داستان نتيجه عرفاني و اخلاقي مي‌گيرد و مي‌سرايد:
نفست اژدهاست او کي مرده است؟ از غم بي آلتي افسرده است
گر بيابد آلتي فرعون او که به امر او همي رفت آب جو
آنگه او بنياد فرعوني کند راه صد موسي و صد هارون زند