استفاده شما از قرآن چه اندازه است؟

استفاده شما از قرآن چه اندازه است؟
استفاده انسان‌ها از قرآن نيز متفاوت است. عده‌اي تنها با فراگيري الفاظ و تجويد به ظاهر آن اکتفا مي‌کنند، اما برخي به فراگيري تفسير نيز مي‌پردازند اگر انسان بخواهد از حقايق قرآن بهره‌مند شود، بايد به تزکيه نفس بپردازد و علومي را نيز فرا گيرد تا بتواند عمق آن را درک کند.
حضرت رسول و خاندان پاکش به حقايق قرآن کاملاً آگاهي دارند؛ چرا که آن‌ها «مطهرين» هستند. دقت کنيد که تمسک به قرآن و عترت بايد با هم باشد و تمسک به يکي، بدون توجه به ديگري موجب هدايت نخواهد شد.
چرا قرآن کريم سبب هدايت متقين است؟ البته خداوند در آيات ديگري قرآن را مايه هدايت همه انسان‌ها معرفي فرموده است: «هُدًي لِّلنَّاسِ». براي پاسخ به اين سؤال به ذکر مثالي مي‌پردازيم:
هر روز، نور خورشيد همه‌جا را فرامي‌گيرد و نسبت به همه انسان‌ها يکسان پرتو افشاني مي‌کند. عده‌اي از اين نور استفاده مي‌کنند و گروهي ديگر به اختيار خود با پرده‌اي ضخيم، مانع از رسيدن نور و منافع آن مي‌شوند. آيا سبب اين محروميت، خورشيد است ياخود آن‌ها؟
قرآن نيز سبب هدايت همه انسان‌هاست؛ اما اگر کسي نخواهد از نور و هدايت آن استفاده کند، مشکل به خودش باز مي‌گردد و بي‌ترديد، چنان‌چه کسي بخواهد مانند «متقين» استفاده بيش‌تري از قرآن ببرد، اين امکان وجود دارد.
توجه کنيد: برخي نيز به واسطه قرآن به جهنم مي‌روند! اين‌ها افرادي هستند که حجت بر آن‌ها تمام شده است و با اين‌که کلام خدا را شنيدند، ايمان نياوردند و به گمراهي‌شان افزوده شد.
قرآن براي چه کساني هدايت است؟
قرآن از نظر اين‌که «هُدًي لِّلنَّاسِ» است، مايه هدايت تمام انسان‌هاست. اما متقين چون هدايت اولي (هدايت فطري) را قبول کرده‌اند، خداوند به هدايت آن‌ها مي‌افزايد. در داستان اصحاب کهف مي‌فرمايد: آن‌ها جواناني بودند که به پروردگار خود ايمان آوردند و ما نيز بر هدايتشان افزوديم و بر دل‌هايشان قوت بخشيديم.
«آمَنُوا بِرَبِّهِمْ وَزِدْنَاهُمْ هُدًي»؛ به پروردگارشان ايمان آوردند و ما بر هدايتشان افزوديم.
خداوند سرمايه عظيمي را به نام «فطرت» به همگان عنايت کرده و آن «فطرت توحيدي» است و نوعي هدايت اوليه محسوب مي‌شود.
اگر کسي از اين هدايت استفاده کند و سرپوش بر آن قرار ندهد، قرآن مايه هدايت بعدي او مي‌گردد؛ چرا که وي با حفظ سرمايه و هدايت اول، زمينه دريافت هدايت دوم را در خود ايجاد کرده است.
پس، کسي از قرآن بهره‌مند مي‌شود که داراي دو نوع هدايت باشد. هدايت اوليه همان «فطرت» است که پاک مانده و انسان آن را شکوفا کرده و جزء متقين گشته است. بنابراين، قرآن که نور است به عنوان هدايت دوم در او تأثير مي‌گذارد؛ زيرا آيينه هراندازه تميزتر باشد انعکاس نور در آن بيش‌تر است. پس اول «آيينه دلت را از غبار جهل و رذائل اخلاقي پاک کن» آنگاه از نور قرآن بهره‌مند شو.
منافقين و کفار که از هدايت اوليه استفاده نمي‌کنند، گمراه مي‌شوند و چون استعداد استفاده از هدايت دوم را نيافته‌اند، به هدايت دست نمي‌يابند. يعني گمراهي اول آن‌ها موجب مي‌شود که جزء منافقين و کفار قرار گيرند و اين دو صفت «کفر» و «نفاق» روي فطرت آن‌ها به صورت سرپوش قرار مي‌گيرد. به اين ترتيب، نه‌تنها هدايت دوم در آن‌ها تأثير نمي‌کند؛ بلکه آن‌ها را در گمراهي بيش‌تري غوطه‌ور مي‌سازد.
پس قرآن «هدايت» است؛ اما براي کسي که «سرمايه» دارد. منظور از سرمايه، همان فطرتست که خداوند به انسان عنايت نموده و او با حفظ و استفاده از آن سرمايه، مي‌تواند در مسير هدايت دوم قرار گيرد.
قرآن، آدمي را به تجارت دعوت مي‌کند و مي‌فرمايد: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَي تِجَارَةٍ تُنجِيكُم مِّنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ * تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ»؛ اي اهل ايمان! آيا شما را به تجارتي راهنمايي كنم كه شما را از عذابي دردناك نجات مي‌دهد؟ * به خدا و پيامبرش ايمان آوريد و با اموال و جان‌هايتان در راه خدا جهاد كنيد؛ اين [ايمان و جهاد] اگر [به منافع فراگير و هميشگي آن] معرفت و آگاهي داشتيد، براي شما [از هر چيزي] بهتر است.
در اين آيات، قرآن انسان را به «تجارت» راهنمايي مي‌کند. تجارت يعني انسان با سرمايه‌ در اختيار خود، سودي را دريافت مي‌کند. البته سودمند شدن در تجارت، بدون تلاش و زحمت امکان پذير نيست.