زمزمه عـرفان مطالب تربيتي، عرفاني و اخلاقي و كتاب‌هاي سركار خانم طاهره سادات زرگرمرادي
سؤالات و شبهات درباره واقعه کربلا
درباره واقعه کربلا شبهات و سؤالات زيادي مطرح مي‌شود،که متأسفانه حتي عده اي از شيعيان پاسخ بسياري از آن‌ها را نمی دانند و اگر جوابي دهند، چون خود با تحقيق در واقعه کربلا به آن نرسيده اند، يا کافي نيست و يا خود آن جواب‌ها هم شبهه برانگيز است! براي مثال، بعضي از جوانان به اصطلاح روشنفکر بيان مي‌کنند: بعد از گذشت حدود ۱۴۰۰ سال از واقعه کربلا، چرا هنوز براي حسين(ع) عزاداري مي‌کنند؟
نمونه سؤالات
سؤال اول: چرا امام حسين(ع) به کربلا رفت؟ چرا شهيد شد؟ انگيزه حسين بن علي (ع) چه بود؟ براي رسيدن به حکومت رفت؟ يا در راه انجام وظيفه بود و يا…
سؤال دوم: چرا ائمه اطهار (س) دستور داده‌اند که عاشورا زنده بماند؟ با وجود عظمت رسول اکرم (ص) و امام علي(ع) چرا از بين همه معصومين اين همه بر عزاي حسين (ع) تاکيد شده است؟
اهل سنت مي‌پرسند: چرا براي پيامبر (ص) عزاداري نمي‌کنيد ولي هر سال براي حسين(ع) مراسم مفصل مي‌گيريد؟ و يا چرا امام حسين (ع) با عده‌اي اندک به مبارزه با لشکر مجهز يزيد رفت؟
فلسفه قيام حسين (ع)
پاسخ خيلي از سؤالات در بيانات خود حضرت سيدالشهدا آمده که با کمي دقت و تحقيق در واقعه حقايقي روشن مي‌شود. مثلا وقتي به اين کلام امام (ع) برمي‌خوريم که مي‌فرمايند:
ان کان دين محمد (ص) لم يستقم الا بقتلي فيا سيوف خذيني
اگر دين محمد پا بر جا نمي‌شود مگر با قتل من، پس اي شمشيرها مرا در بر گيريد
بايد ديد دين محمد (ص) چه بود که امام (ع) به خاطر آن شهيد شد؟ اصلا دين چيست؟
در اين جلسات سعي مي‌شود به اندازه بضاعت خود و فرصتي که در اختيار است، به اين پرسش‌ها پرداخته شود.
چرا امام حسين (ع) به کربلا رفت و هدف از قيام چه بود؟
هدف امام حسين (ع) در وصيت‌نامه، نامه‌ها وخطبه‌هاي ايشان بيان شده است. امام (ع) در عمل نشان داد که منطق حسين (ع) بر حفظ دين و ايمان و استوار است، و در جواب نصيحت مروان که مي‌خواست امام را وادار به بيعت کند مي‌فرمايد:
انا لله و انا اليه راجعون و علي الاسلام السلام اذ قد بليت الامة براع مثل يزيد
در اين صورت بايد فاتحه اسلام را خواند زماني که امت پيامبر(ص) به فرمانروايي مانند يزيد گرفتار شود.
يک حادثه مهم
روي کار آمدن معاويه و يزيد، و به شهادت رساندن حسين بن علي (ع) ، با آن‌که مردم از دين برنگشته بودند، يکي از حوادث و معماهاي صدر اسلام است. حسيني که هستي خويش را در طبق اخلاص نهاد، و به پيشگاه دوست فرستاد تا اسلام حقيقي و دين خدا زنده بماند، و با شهادت خود و بستگان و اصحاب فداکارش درخت اسلام را آبياري کرد، و فهماند که نام اسلام کفايت نمي‌کند، بلکه بايد اسلام را شناخت و با دو بال ايمان و عمل پرواز کرد تا به کمال انسانيت نائل شد.
حسين(ع) را از نو بايد شناخت
امام حسين (ع) را از نو بايد شناخت؛ زيرا عظمت حسين و احياء ذکر حسين، به عظمت کار حسين است. شهادت حسين براي احياي دين و دعوت به خداست، کار حسين دعوت به آخرت و سعادت ابدي ست. آري! کار حسين دعوت به حق و پشتيباني از دعوت جدش رسول‌الله (ص) است، کار حسين اين بود که اسلام حقيقي را به مردم بفهماند، تا به اسم اسلام قانع نشوند؛ زيرا معاويه و يزيد نيز در ظاهر مسلمان بودند، و کساني هم که واقعه عاشورا را به وجود آوردند و فرزند پيامبرشان را کشتند، به ظاهر مسلمان بودند.
پس بايد با حسين (ع) آشنا شد؛ حسيني که در راه عقيده و ايمانش به خدا و براي روشن نگه داشتن چراغ هدايت و نور اسلام و زحمات ۲۳ ساله جدش رسول‌الله به شهادت رسيد. بايد کوشيد تا اين چراغ خاموش نشود و اين راه ادامه يابد؛ بنابراين در مراسم عاشوراي حسيني بايد مردم با اسلام حقيقي آشنا شوند.
حسين را با معرفت بيش‌تري بايد شناخت، تا با هدف، اخلاق و عقيده او آشنا شد. از او بايد درس آموخت؛ درس دينداري و عقيده، درس شجاعت و درس صبر و استقامت ...
علت قيام حسين بن علي (ع)
درباره علت قيام امام حسين(ع) سخنان بسياري گفته شده است. دشمنان ادعا کرده‌اند: امام حسين(ع) قصد حکومت داشت و در اين راه کشته شد؛ يعني هدف شخصي داشت و به آن نرسيد. دوستان نادان هم گفته‌هايي دارند که گاهي جنبه خيالي و گاه انحرافي دارد. اما بهتر است حقيقت را از زبان خود سيدالشهدا (ع) دريافت، آن‌جا که مي‌فرمايند:
ما خرجت اشرا ولا بطرا ولا مفسدا ولا ظالما انما خرجت لطلب الاصلاح في أمه جدي، أريد أن آمر بالمعروف و أنهي عن المنکر و أسير علی سيرة جدي و أبي علي بن أبيطالب.
من خروج نکردم براي خودکامگي و جاه طلبي و فساد و ظلم، بلکه عامل خروج و حرکت من برقرارکردن اصلاح در امت جدم رسول خدا(ص) است، خواسته‌ام اين است که امر به معروف و نهي از منکر کنم، و همان راه را بپيمايم که جدم رسول خدا (ص) و پدرم علي بن ابيطالب (ع) پيمودند.
اللهم انک تعلم انه لم يکن ما کان منا تنافسا في سلطان…
خدايا! تو آگاهي که آن چه (از نهضت و مبارزه) به دست ما صورت گرفت، نه به خاطر طمع به پادشاهي و مقام بود و نه به براي تحصيل ثروت و مال، بلکه مي‌خواستم نشانه‌هاي دينت را ارائه کنم و برنامه اصلاح را در شهرهاي تو به اجرا بگذارم، تا ستمديدگان از بندگانت در امنيت و آسايش قرارگيرند، و دستورها و فرائض و سنت‌ها و احکام تو اجرا گردد.
وصيت‌نامه امام حسين (ع)
امام حسين (ع) در وصيت خود به برادرش محمد بن حنفيه، هدف از قيام خويش را شرح مي‌دهد و عقيده خود را هم بيان مي‌کند.
گويي مي‌داند که خواهند گفت حسين از دين خارج شده و سر او را به عنوان خارجي، بر نيزه در شهرها مي‌گردانند، و با چوب خيزران بر دندان‌هاي مبارکش مي‌زنند. مي‌فرمايند:
ان الحسين يشهد ان لا اله الا الله وحده لا شريک له واشهد ان محمداً عبده و رسوله، جاء الحق من عند الحق، ان الجنة حق و النار حق، و ان الساعة لاريب فيها، و ان الله يبعث من في القبور.
امام حسين (ع) به صراحت هدف خود را برپايي دين و احکام اسلام، امر به معروف و نهي از منکر و اصلاح جامعه مسلمانان و امت محمد (ص) بيان مي‌دارد. پس حسين (ع) نه فقط بر شيعيان، بلکه بر همه مسلمانان جهان حق دارد؛ چون با خون خود درخت اسلام را آبياري کرد. اسلامي که اکثر مردم از حقيقت آن چيزي نمي‌دانند!، و متاسفانه نمي‌دانند که نمي‌دانند؛ به عبارتي ديگر، در فهم اسلام داراي جهل مرکب هستند. آري! هرکس مي‌خواهد براي حسين (ع) عزاداري کند، بايد اول حسين را بشناسد و در کردار، گفتار و اخلاق، حسيني شود؛ به گونه اي که در هر عاشورا با حسين تجديد بيعت و اين صفات و فضائل را تقويت کند.
حسين (ع) کلامش براي خدا، عملش سنت پيامبر(ص) و هدفش احياي دين بود. آري! هدف نهايي حسين(ع) ، رضاي خدا و قرب او بود. بايد مردان حسيني، و زنان زينبي شوند، و اين دروس تربيتي را در مکتب اهل‌بيت (س) بايد آموخت.
پس ذکر و ياد حسين جاوداني است؛ زيرا هدف حسين احياي دين خدا و حفاظت از شريعت و مبارزه با طاغوت، بلکه نجات انسان و انسانيت است. از همين رو، به زمان خاصي اختصاص ندارد و يادش ابدي است.
چگونه ذکر انسان‌ها ماندگار مي‌ماند؟
خداوند متعال، ذکر مرداني را که براي حق قيام کردند، قرن‌ها زنده نگه مي‌دارد، و درباره داستان اصحاب کهف که قرن‌ها قبل از اسلام بوده اند، در قرآن مجيد مي‌فرمايند:
نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ نَبَأَهُمْ بِالْحَقِّ إِنَّهُمْ فِتْيَةٌ آمَنُوا بِرَبِّهِمْ وَزِدْنَاهُمْ هُدًى وَرَبَطْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ إِذْ قَامُوا فَقَالُوا رَبُّنَا رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَنْ نَدْعُوَ مِنْ دُونِهِ إِلَهاً لَقَدْ قُلْنَا إِذًا شَطَطًا
ما خبر عبرتآموزشان را به درستى براى تو بيان مىكنيم: آنان جوانمردانى بودند كه به پروردگارشان ايمان آوردند، و ما بر هدايتشان افزوديم و دلهايشان را [با يقين به حقايق،] استوار ساختيم؛ آن‌گاه [كه در برابر شرك و بتپرستى] به پا خاستند و گفتند: پروردگار ما پروردگار آسمان‌ها و زمين است، هرگز جز او معبودى را نمىخوانيم كه اگر بخوانيم سخنى گزاف و دور از حق گفتهايم.
صفات اصحاب کهف
خداوند متعال سبب جاوداني نام آنان را چنين مي‌فرمايد: ما داستان اصحاب کهف را چنان‌که حق است براي تو مي‌گوييم، آنان مرداني بودند که به خدايشان ايمان آوردند و ما بر هدايت آن‌ها افزوديم، دل هايشان را قوي گردانيديم که به پا خاستند و گفتند خداي ما پروردگار آسمان‌ها و زمين است، ما جز او خدايي را نمي‌خوانيم.
قرآن هرگاه قصه‌اي را از گذشتگان بيان مي‌کند، مي‌خواهد مردم را متوجه حکمت آن سازد. حال بايد ديد چرا اصحاب کهف در جهان، مشهورند و از قرن‌ها پيش نه فقط نزد مسلمانان، بلکه نزد مسيحيت هم به نيکي از آنان ياد مي‌شود. علت اين است که آن‌ها مرداني با ايمان بودند، و به برکت ايمان، به راه راست هدايت يافتند، آنان در عقيده استقامت داشتند و دلشان قوي بود، و جز خداي متعال منظوري نداشتند و عليه باطل براي حق قيام کردند، و هر کس چنين باشد در جهان به نيکي معروف مي‌شود.
علت محبوبيت حسين(ع)
راز اين‌که حسين بن علي (ع) در جهان محبوب خاص و عام هستند و پس از قريب چهارده قرن ياد او همچنان زنده و جاويد است؛ زيرا حسين (ع) فقط مرد حق بود و به جز حق منظوري نداشت و در راه حق نه فقط کشته شد بلکه از هرآن چه نزد ديگران عزيز است، از جان و مال، برادران، خويشان و فرزندان و حتي طفل شيرخوار خود را در اين راه تقديم کرد.
آري! حق هميشه پايدار است. جهان به حق آفريده شده و به حق برپاست؛ پس چون بنياد آفرينش به حق است، کساني که منظورشان حق باشد، هميشه زنده خواهند بود.
چنان‌که ياد ابراهيم خليل جاودانه است؛ چون براي خدا قيام مي‌کند و بت‌ها را مي‌شکند، خليل خدا مي‌شود. ذکر موسي در قرآن بسيار آمده؛ زيرا براي خدا قيام کرد و کليم الله شد. حسين (ع) هم مرد حق بود، براي حق قيام کرد و شهيد شد، و به دنيا فهماند که کشته شدن در راه حق بهتر از زندگي خالي از ايمان وحقيقت است، از همين روست که ندا مي‌رسد:
وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْيَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ
هرگز گمان مبر آنان كه در راه خدا كشته شدند مردگانند، بلكه زندهاند و نزد پروردگارشان روزى داده مىشوند.
آنان که نامشان درتاريخ جاودانه ماند
بعضي افراد ديگر نيز نامشان باقي است و نمي‌شود آن‌ها را به زمان و يا مکان خاصي اختصاص داد. مثلا نبايد اديسون ـ مخترع برق ـ را مخصوص به کشور امريکا دانست و يا کوخ آلماني ـ کاشف ميکرب سل ـ را به آلمان منحصر دانست؛ زيرا مقام آن‌ها فوق زمان ومکان است؛ به گونه اي که تا هر زمان که از نور برق استفاده شود، اديسون زنده است و در هر مکاني که بيماري مبتلا به سل معالجه گردد کوخ آلماني وجود دارد و آثار وجودي اش محفوظ است.
البته اعمال قدرت اين افراد ازمحيط ماده خارج نيست. حال اگر افرادي به اين مرحله از شخصيت برسند که با نور وحي و انوار الهي، تا اعماق درون بشر را روشن نمايند و شفاي امراض روحي و رواني باشند، آنان طبيبان الهي هستد و در هر عصر و زماني امرشان نافذ است.
براي همين است که حتي مرقد امام حسين (ع) و زمين کربلا شفاخانه بيماري‌هاي جسمي و روحي مي‌گردد، و بعد از چهارده قرن اين ندا از قبر مقدسش دل‌هاي مستعد را ندا مي‌دهد که «ما باز نموديم در دار شفا را». حتي خداوند، شفا را در تربت حسين (ع) قرار داده؛ زيرا زمين کربلا در آغوش خود پاکاني را جاي داده است که عاشقانه در راه حق از همه هستي خويش گذشتند و جان به جان آفرين تسليم کردند.
يا ليتنا کنا معکم فنفوز فوزا عظيما
اي کاش با شما بوديم پس به فوز عظيم نائل مي‌شديم.