ویژگی‌های نهضت عاشورا چه بود؟

ویژگی‌های نهضت عاشورا چه بود؟
این نهضت چند ویژگی و خصوصیت دارد. اول این‌که بنیانگذار آن برخلاف سایر رهبران، که فقط یک شخصیت دینی و ملی و یا سیاسی هستند، یک شخصیت الهی است.
شخصیت ولایی
بر اساس این‌که ولایت، یکی از اصول اساسی دین اسلام به شمار می‌آید، شخصیت حسین شخصیتی ولایی و خلیفه‌اللهی است؛ یعنی جنبه مادی ندارد و برای سرزمین و یا نژاد و ملت معینی نیست، بلکه او فراتر از زمان و مکان و نژاد و قومیت و حتی فراتر از دین و مذهب معینی است. چون خدا و دین خدا یکی‌ است و دین اسلام، کامل کننده منهج انبیای قبل است. خداوند می‌فرماید:
^{{الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا}؛}
امروز [با نصبِ على‌بن‌ابى‏طالب به ولايت و امامت و حكومت و فرمانروايى بر امت] دينتان را براى شما كامل و نعمتم را بر شما تمام كردم، و اسلام را برايتان به عنوان دين پسنديدم.
یاد امام حسین آرامشی بر ندای فطری انسانی است؛ چرا که حماسه‌اش، حماسه انسانیت،بشریت، و آزادگی از چنگال شیاطین درونی و بیرونی، و ایجاد کننده یک زندگی با عزت و با شرافت است. مساله «ولایت» یک پیوستگی اجتماعی در پرتو «وحی» به وجود می‌آورد، و شکست و پیروزی مفهومی دیگر می‌یابد. گاهی در سکوت ۲۵ ساله و گاه در صلح و زمانی در جنگ با شیاطین داخلی و خارجی و گاهی هم با گسترش علم و تعلیم احکام الهی، و گاه نیز در غیبت صغرا و کبری نور افکنی می‌کند.
حماسه چند ماهیتی
در چنین حماسه‌ای انسان به حقیقت پی می‌برد و بر اضطراب فردی و اجتماعی غلبه پیدا می‌کند و مرگ و زندگی معانی واقعی خود را می‌یابد. بنابراین حماسه حسین بن علی حماسه‌ای چند ماهیتی است؛ زیرا ابعاد وجودی انسان در شخصیت آن حضرت درگیر است. و فطرت خداجویی انسان شکوفا می‌شود، که هرچه دارد، برای خدا فدا می‌کند تا مقام خلیفه الله بودنش را ثابت کند.
خصوصیت دوم این است که حماسه حسین بن علی نه با جان و احساس و تخیل، بلکه با تفکر و اندیشه درک می‌شود.
آن‌چه کم‌تر مورد توجه قرار گرفته
خصوصیت سوم که کم‌تر به آن توجه شده، بُعد معنوی شخصیت امام حسین است؛ یعنی: عشق و معرفت، صبر و استقامت، ایثار و از خود گذشتگی، عبادت و بندگی، اخلاص در گفتار و عمل، و ایمان و اعتقاد حسین به خدا و زندگی بعد از مرگ؛ که همه این صفات در روز عاشورا به نمایش در آمدند. مساله مهم دیگر «روشن بینی» امام است که اوضاع را می‌بیند و بقیه نمی‌بینند. ان‌شاءالله درجلسات آینده از این بُعد معنوی بیش‌تر سخن خواهیم گفت.