پیامهای عاشورا

پیام‌های عاشورا
خلاصه مطالب
درباره واقعه عاشورا سه دیدگاه بیان شد: دیدگاه عام، که آن جنبه حماسی عاشورا و چگونگی شهادت حسین و یاران با وفایش و اسارت اهل بیت بود. دیدگاه دوم، دیدگاه شعرا و اهل فکر و سیاست؛ و دیدگاه سوم، بُعد عرفانی حسین و تجلی عرفان در کربلاست. بحث ما درباره این جنبه عرفانی است.
مفهوم پیروزی
در هر مبارزه، شخصی که مقابل دشمن قرار می‌گیرد، به دنبال پیروزی خود و شکست دشمن است؛ اما از نظر حسین پیروزی و شکست مفهوم دیگری دارد که برای برخی تصور و درک آن دشوار می‌باشد.
پیروزی از دیدگاه امام، انجام وظیفه الهی و به پایان بردن مسؤولیت شرعی، و تحکیم ارزش‌های انسانی است؛ خواه در این راه پیروزی ظاهری به دست آید یا نه. به همین سبب، وقتی به امام از اوضاع کوفه خبر می‌دهند که مردم کوفه قلب‌هایشان با حضرتولی شمشیرها علیه ایشان است، و امام را از رفتن به کوفه منع می‌کردند، سیدالشهدا به نکته مهمی اشاره می‌کند، که همان مسؤولیت الهی و تحکیم ارزش‌های انسانی از جمله «وفا به عهد و پیمان» است.
وفای به عهد
امام حسین به این معنا اشاره می‌کنند که مردم کوفه در نامه به ما نوشته‌اند جز تو امامی نداریم و مرا برای رهبری خود دعوت کرده‌اند. یعنی، ما به آن‌ها وعده حرکت به سوی کوفه و بر عهده گرفتن امامت و رهبری و هدایت مردم این شهر را داده‌ایم، و آنان هم وعده هر نوع کمک و پشتیبانی داده‌اند. بر ما است که به وعده خود وفا کنیم؛ اگر چه با خطر مواجه شویم، و مردم کوفه پیمان خود را بشکنند.
وظیفه و نتیجه
امام خمینی می‌فرماید: «ما به وظیفه عمل می‌کنیم» و نتیجه همان آثاری ا‌ست که از عمل به وجود می‌آید و از لحاظ ظاهر ممکن است شکست باشد اما در حقیقت پیروزی در غلاف شکست است. امام حسین پیروز شد چون اهداف او تحقق یافت؛ گر چه به شهادت خود و عزیزانش و اسارت اهل بیتش منتهی شد.
به تعبیر یکی از بزرگان، نهضت عاشورا «غالبية فی صورةِ المغلوبه» بود؛ یعنی پیروزی در شکل شکست. شاید از نظر ظاهری شکست بود اما امام حسین در هدف خود موفق شد.
موریس دوکبری می‌گوید:
^{بیایید ما هم شیوه او را سرمشق قرار داده از زیردستی استعمارگران (بیگانگان) خلاصی یابیم و مرگ با عزت را بر زندگی با ذلت ترجیح دهیم…}
صبحدم
در بحرین، بعضی از حسینه‌ها در شب عاشورا مراسمی به نام «صبحدم» برگزار می‌کنند. این مراسم بعد از نیمه شب شروع می‌شود و آخرین فقره این مراسم اذان صبح روز عاشوراست.
در این مراسم زنان و دختران کوچک، هر کدام با شمعی که در دست دارند در همان نور ضعیف شمع با ناله و سوزی خاص گرد مجلس می‌گردند و اشعاری می‌خوانند، و واقعه روز عاشورا را با نوحه‌خوانی بیان می‌کنند.
من نمی‌دانم این مراسم از کجا آمده و کار به درست یا نادرستی آن ندارم. طبیعی است که هر طائفه‌ای، به نحوی، ادب و علاقه خود را به امام حسین ابراز می‌دارند. آنان بیتی با این معنی می‌خوانند:
صبحدم ای صبحدم!
یکدم مدم یک امشبی بهر خدا
تا که حسین کشته نگردد در زمین کربلا
می‌گویند ای صبح! یک امروز طلوع نکن تا روز عاشورا فرا نرسد و حسین کشته نشود. ولی زمان متوقف نمی‌شود، و در هر روز و بین هر طلوع و غروبی حوادث تلخ و شیرین فراوانی رخ می‌دهد.
خورشید روز عاشورا
در روز عاشورا هم خورشید طلوع کرد و صبح دمید، و آن روز به حوادثی بی‌مانند آبستن بود. هیچ نقطه‌ای از زمین به اندازه نینوا، نهایت زشتی و اوج زیبایی را در کنار هم ندیده بود. همه خوبی‌ها در کنار همه بدی‌ها. صراعی عظیم بین حق و باطل به وجود آمده و خورشید نظاره‌گر واقعه‌ای بی‌نظیر و عظیم در تاریخ بود.
از ماه و ستارگان بپرسید
اگر از ستارگان بپرسند در شب عاشورا نظاره‌گر چه بودید؟ خواهند گفت این همه شکوه و عظمتی که در بیابان نینوا دیده شد در عالم مُلک بی‌نظیر بود. در هیچ جای دیگر دیده نشده که این همه عاشق کنار هم جمع باشند و پروانه وار گرد شمع وجود معشوقی واحد جانفشانی کنند.
شب عاشورا زمزمه مناجات شیفتگان ولایت در کنار سرور عاشقان نینوا حسین طنین افکنده، و عشق تفسیر می‌شود.