ادامه ی درس سوم
حركت هر چیزی دلیل بر محرک است
حرکت کرات و منظومه های شمسی و زمین وسایر اقمار و كواكب خود دليل مستقلی ومحكم بر وجود حضرت باریتعالی است. زیرا حرکت هر چیزی دلیل بر وجود محرک است و هیچ متحرکی بدون محرک بحرکت در نمیآید.
چون حرکت مثل هستی اشیا ، امری است ممکن و ذاتی اشیا نیست. و محرك انها خداي متعال است . و روزی همه از حرکت میافتند و تصادم و تصادف كرات خواهد رخ داد چون محرك آنها خدای متعال است و با أراده اوست ، و تا او بخواهد و تا وقتي كه مقدر كرده است.
لذا فرموده اند : عليكم بدين عجائز يعني توحيد را از پیره زنی که چرخ می ریسید بیاموزید.
بلی در طبع هر داننده ای هست که با گردنده گرداننده ای هست
از آن چرخه که گرداند زن پیر قیاس چرخ گردون را همی گیر
اگر چه از خلل یابی درستش نگردد تا نگردانی نخستش
و دیگر از دلائل کرات و سیارات بر وجود خالق متعال نظام عجیب و حیرت افزای آنها در هنگام حرکت است ، هر کدام در مدار معین و مخصوص بخود بسرعت هرچه تمام تر درگردشند بطوریکه اگر یک مليمتر از مدار خویش منحرف گردند نابودی عالم همان زمان خواهد بود .
اگر حرکت آنها طبق حساب صحيح و منظمی نبود هیچگاه منجم نمیتوانست از خسوف و كسوف (گرفتن ماه و خورشيد) خبر دهد و خبرش راست و صحيح در آید.
نظم صحیح كرات و سیارات است که روز و شب هر یک به جا و موقع خود می آید و میرود هیچ یک پیش از موقع نمیآید و بیش از اندازه وظیفه اش مکث نمی کند ، بهار و تابستان ، پاییز و زمستان هیچگاه دیده نشده که به تأخیر افتد یا زیاده از اندازه درنگ کند؟.