ادامه ی درس سوم
آیات توحیدی آسمانی
قرآن دو راه را آسان ترین و نزدیک ترین راه برای رسیدن به حقیقت و معرفت الله معرفی میکند . نزدیک ترین راه را (راهی از درون و فطرت )
و أسان ترين راه را از طريق آیات آفاقی و تفکر و تامل در مخلوقات و از معلول به علت معرفی می کند . در سوره آل عمران آيه ۱۹۰ مي فرمايد:
إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاخْتِلاَفِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لآيَاتٍ لِّأُوْلِي الألْبَابِ
مسلّماً در آفرينش ( عجيب و غريب و منظّم و مرتّب ) آسمانها و زمين ، و آمد و رفت ( پياپي ، و تاريكي و روشني ، و كوتاهي و درازي ) شب و روز ، نشانهها و دلائلي ( آشكار براي شناخت آفريدگار و كمال و دانش و قدرت او ) براي خردمندان است .
توضيحات : « خَلْق » : آفرينش . آفريده . « إِخْتِلاف » : آمد و شد . دگرگوني . « ءَايَات » : ادلّه و نشانههاي دالّ بر قدرت خدا . « أُوْلِيالألْبَاب » : صاحبان عقل و خرد .
در این آیه مبارکه ابتداً خلقت آسمانها را دلیل بر وحدانیت ذات پاک الهی قرار داده و در آیه دیگر می فرماید:
قُلِ انظُرُواْ مَاذَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ
بگو : بنگريد ( و چشم برون و درون را باز كنيد و ببينيد ) در آسمانها و زمين چه چيزهائي است ؟ ! آيات ( خواندني كتابهاي آسماني ، از جمله قرآن ، و ديدني جهان هستي ) و بيمدهندگان ( پيغمبر ، و اندرزها و انذارها هيچ كدام ) به حال كساني سودمند نميافتد كه نميخواهند ايمان بياورند .
توضيحات : « أنظُرُوا » : بنگريد . دقّت كنيد . « ماتُغْني » : مفيد واقع نميشود . سودمند نميافتد . « الآيَاتُ » : دلائل و براهين . عجائب و غرائب جهان . نشانههاي دالّ بر وجود خدا در گستره هستي .
و در ايه ديگر می فرماید:
أَوَلَمْ يَنظُرُواْ فِي مَلَكُوتِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ
( آنان به يكتاپرستي و توحيدي كه محمّد ايشان را بدان ميخواند ، ايمان نميآورند ) آيا آنان به مُلك ( پهناور و عظمت شگفت ) آسمانها و زمين ( و عجائب و غرائب آنها ) و به هر آنچه كه خدا آفريده است نمينگرند ( و آنها را ورانداز و وارسي نميكنند ، تا كمال قدرت صانع و وحدانيّت مالك جهان را ببينند ؟ )
و آيا نميانديشند كه چه بسا اجل آنان نزديك شده باشد ؟ ( پس تا فرصت باقي است حق را بپذيرند و ايمان به حق را در خود تقويت كنند ، و در پذيرش اسلام امروز و فردا نكنند . اگر آنان به اين قرآن كه پر است از دليل و برهان ، ايمان نياورند ) پس بالاتر از آن به چه سخني ( و دعوت ديگري ) ايمان ميآورند ؟ ( شايد در انتظار كتابي برتر از قرآنند ؟ چه نادان مردمانند ؟ ) .
توضيحات : « مَلَكُوت » : مُلك عظيم و سُلطه فوقالعاده ، آنچه تحت سيطره و سيادت پادشاه قرار ميگيرد . مراد از ملكوت آسمانها و زمين ، عجائب و غرائب و دلائل و براهين موجود در آنها است . « حَدِيث » : كلام . سخن . « بَعْدَهُ » : بعد از قرآن . مرجع ضمير ( هُ ) قرآن است كه از سياق كلام پيدا است . مراد اين است كه كسي كه به قرآن ايمان نميآورد ، بايد از ايمان آوردن او به چيز ديگري قطع اميد كرد .
در این آیه از برهان «ان» یعنی پی بردن از معلول به علت و از مخلوق به خالق را دو نوع معرفی فرموده ؛ يك نوع جميع عوالم هستي است ، و نوع دوم وجود انسان است كه در حقيقت همه عالم را يكطرف در برابر همه موجودات قرار داده است .
و اين خود دليل مهمي بر بزرگی و عظمت انسان مي باشد. (در جلسات اينده بيشتر در باره انسان توضيح داده مي شود).