تفسیر عرفانی و تربیتی سوره حمد 

پیامبران و استمداد از رحمت خدا

از سوی دیگر می بینیم پیامبران برای نجات خود از مشکلات و حوادث سخت و طاقت فرسا در برابر دشمنان ، «دست به دامن رحمت خدا» می زدند .

حضرت موسی (ع) برای نجات از فرعونیان میگوید:

وَنَجِّنَا بِرَحْمَتِكَ مِنَ الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ

خدایا ما را به رحمت خود رهائی بخش.

و در مورد حضرت هود و پیروانش چنین می خوانیم :

فَأَنْجَيْنَاهُ وَالَّذِينَ مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مِنَّا

(هود و پیروانش را به وسیله رحمت خویش ) از دشمنان نجات دادیم)

بنابراین در مورد آغاز کارها به هنگامی که می خواهیم با نام خداوند شروع کنیم باید دست به دامن «رحمت واسعه» او بزنیم، هم رحمت عام و هم رحمت خاصش .

آیا برای پیشرفت در کارها و پیروزی بر مشکلات صفتی مناسبتر از این صفات می باشد؟!

جالب اینکه نیرویی که همچون نیروی جاذبه ، جنبه عمومی دارد و دلها را به هم پیوند می دهد همین «صفت رحمت» است ، برای پیوند خلق با خالق نیز از این صفت رحمت باید استفاده کرد.

مؤمنان راستین با گفتن بسم الله الرحمن الرحیم در آغاز کارها دل از همه جا بر می کنند و تنها به خدا دل می بندند، و از او استمداد و یاری می طلبند ، خداوندی که رحمتش فراگیر است، و هیچ موجودی از آن ، بی نصیب نیست .

و این درس را نیز از بسم الله به خوبی می توان آموخت که اساس کار خداوند بر رحمت است و مجازات جنبه استثنائی دارد که تا عوامل قاطعی برای آن پیدا نشود تحقق نخواهد یافت ، چنانکه در دعا هم می خوانیم ، « یا من سبقت رحمته غضبه » ای خدائی که رحمتت بر غضبت پیشی گرفته است .

انسانها نیز باید در برنامه زندگی چنین باشند، اساس و پایه کار را بر رحمت و محبت قرار دهند ، و توسل به خشونت را برای مواقع ضرورت بگذارند.

قرآن ۱۱۴ سوره دارد ۱۱۳ سوره با رحمت آغاز می شود و فقط یک سوره (توبه) که با اعلان جنگ و خشونت آغاز می شود و بدون بسم الله است.