انسان کامل مظهر حق
*معرفت انسان کامل آسان نیست چرا که ما انسان را نشناخته ایم ، .چنانکه کتابی نوشته شده بنام.«الانسان ذالک المجهول» انسان موجود نا شناحته.
و.راجع به شخصیت علی(ع) نیز برخی فضائل او را انکار، و گروهی او را تا مقام الهیت بالا می برند. چون مقام انسان کامل قابل درک برای همگان نیست. چنانکه در باره امام علی(ع) گفته اند: نه خدا توانمش خواند،.نه بشر توانمش گفت، متحیرم چه نامم شه ملک لا فتی را
عزیزالدین نسفی در کتاب «الانسان الکامل» انسان را چنین ترسیم می کند: «خداوند چون موجودات را بیافرید عالمش نام نهاد از آن جهت که موجودات علامت است بر وجود او و بر وجود علم، اراده، و قدرت او…موجودات از جهت وجهی علامت است، و از وجهی نامه. از وجهی که نامه است کتاب نامید.
آنگاه فرمود: هرکس این کتاب را بخواند مرا و علم و اراده مرا بشناسد. در آن وقت خوانندگان ملائکه بودند، که این خوانندگان بغایت خرد، و کتاب بغایت بزرگ بود. از جهت عجز خوانندگان نسخه ای از این عالم بر گرفت و مختصری از این کتاب باز نوشت
«اول را عالم کبیر و دوم را عالم صغیر» نام نهاد.
و هر که این کتاب خرد را بخواند، آن کتاب بزرگ را خوانده باشد. هر چه در آن کتاب بزرگ بود، در این خرد بنوشت بی زیادت و نقصان، تا هر که این کتاب خرد را بخواند آن کتاب بزرگ را خوانده باشد.
آنگاه خلیفه خود را به این «عالم صغیر» فرستاد و خلیفه خدا عقل است.چون عقل در این عالم ، در این عالم صغیر به خلافت نشست، جمله ملائکه عالم صغیر عقل را سجده کردند، الا ابلیس که سجده نکرد و اِبا کرد».
همچنین چون آدم در عالم کبیر به خلافت نشست، جمله ملائکه آدم را سجده کردند الاّ ابلیس که سجده نکرد و ابا کرد.
جهان را عالم کبیر نامیدند، که محیط بر ماست ـ و «عالم صغیر» که نیز همان انسان است. و از این رو هر چه در عالم اکبر وجود دارد نمونه ای از آنرا در عالم انسانی می بینیم.
زهرچه در جهان از زیر و بالاست مثالش در تن و جان تو پیداست
*«انسان کامل کتاب جامع کتابهاست، چرا که وی نسخه عالم کبیر است چنانکه حضرت امیر علی(ع) می فرماید:
اتزعم انک جرم صغیر و فیکم انطوی العالم الاکبر
تو پنداری همین جرم صغیری جهانی در نهاد تو نهان است
و امام(ره) در تفسیر دعای سحر می فرماید: بدان که انسان موجودی است جامع همه مراتب عینی و مثالی و حسی و تمام عوامل غیب و شهادت و هر چه در آنهاست در وجود انسان پیچیده و نهان است. چنانکه خدایتعالی می فرماید: «وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا»
(خداوند همه نامها را به آدم آموخت)
(اصطلاحات بر گرفته ازعکس ص ۹۷ رساله نوین جلد ۴ )
اصطلاحات:
ظاهر انسان = عالم اصغر
ظاهر عالم = عالم اکبر
روح الهی + عالم اصغر = انسان صغیر
انسان کامل + عالم اکبر = انسان کبیر.
یدا الحق = الخلق + الحق = انسان کامل.
هدف از عالم اصغر = روح الهی.
هدف از عالم اکبر = انسان کامل.
روح – عالم اصغر = مرگ.
انسان کامل – عالم اکبر = آخرت.
انسان صغیر + انسان کبیر = زوجین اثنین.
انسان کامل آئینه صفات حق
الله
سایه الهی
صفات حق
روح و باطن انسان = آئینه صفات حق
الحق
انسان کامل نسبت بحق همچون
مردمک چشم به چشم است.
انسان کامل
الخلق
ظاهر انسان = عالم اصغر = آئینه جهان نما
عالم اکبر = ظاهر جهان
[انسان کامل] نسبت بحق همچون مردمک چشم به چشم است.
و نسبت به جهان همچون نگین انگشتر نسبت به انگشتر است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اساس عالم در تربیت انسان است. انسان عصاره همه موجودات و فشرده تمام عالم است و انبیاء آمده اند که این عصاره بالقوه را بالفعل کنند و انسان یک موجود الهی بشود که این موجود الهی تمام صفات حقتعالی در اوست و جلوه گاه نور مقدس حقتعالی است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ امام خمینی(ره): ۷/۱۲/۵۶.ــ