ويژگيهای مثبت انسان
۱- فطرت توحيدی
بنابر آيه ميثاق، و آیه فطرت آنجا که می فرماید:
وَإِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِي آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَأَشْهَدَهُمْ عَلَى أَنْفُسِهِمْ أَلَسْتُ بِرَبِّكُمْ قَالُوا بَلَى شَهِدْنَا أَنْ تَقُولُوا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّا كُنَّا عَنْهََا غَافِلِينَ
و [به ياد آر] هنگامى كه پروردگارت از صلب بنىآدم نسلشان را پديد آورد، و آنان را [در ارتباط با پروردگاري اش] بر خودشان گواه گرفت [و فرمود:] آيا من پروردگار شما نيستم؟ [انسانها با توجه به وابستگى وجودشان و وجود همه موجودات به پروردگارى و ربوبيّت حق] گفتند: آرى! گواهى داديم. [پس اقرار به پروردگارى خود را در اين دنيا از شما گرفتيم] تا روز قيامت نگوييد: ما از اين [حقيقت آشكار و روشن] بىخبر بوديم.
فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا
[با توجه به بى پايه بودن شرك] حقگرايانه و بدون انحراف با همه وجودت به سوى اين دين [توحيدى] روى آور، [و پا بر جا و ثابت بر] سرشت خدا كه مردم را بر آن سرشته است باش. براى آفرينش خدا هيچگونه تغيير و تبديلى نيست، اين است دين استوار، ولى بيشتر مردم معرفت [به اين حقيقت اصيل] ندارند.
۲ـ آفرينش در احسن تقويم
لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِي أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ
كه ما انسان را در بهترين صورت و حالت آفريديم.
۳– ظرفيت علمی
“اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ ﴿٣﴾الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ ﴿٤﴾عَلَّمَ الْإِنْسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ
بخوان كه پروردگارت- از همه بزرگوارتر است، * همان كسي كه به وسيله قلم تعليم نمود * و به انسان آنچه را نميدانست تعليم داد.
۴ـ امانتدار الهی
إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَيْنَ أَنْ يَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنْسَانُ
يقيناً ما امانت را [كه تكاليف شرعيه سعادت بخش است] بر آسمانها و زمين و كوهها عرضه كرديم و آنها از به عهده گرفتنش [به سبب اينكه استعدادش را نداشتند] امتناع ورزيدند و از آن ترسيدند، و انسان آن را پذيرفت. بىترديد او [به علت ادا نكردن امانت] بسيار ستمكار، و [نسبت به سرانجام خيانت در امانت] بسيار نادان است.“آری! انسان آن امانت را بر دوش كشيد.“
۵– داراي نفس لوّامه و عدالتخواهي
وَلَا أُقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوَّامَةِ
و سوگند به وجدان بيدار و ملامتگر!
۶ـ دارای ظرفيت بسيار عظيم(كشش به سوي بي نهايت)
الَّذِينَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ
آگاه باشيد كه با ياد خدا دل ها آرام ميگيرد.
۷- علت آفرينش او برای عبوديت(و شناخت) پروردگار است
وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ
من جن و انس را نيافريدم جز براي اينكه عبادتم كنند.
لیعبدون را به لیعرفون تفسیر کرده اند؛ زیرا عبادت بدون معرفت تحقق نمی یابد.
۸- توبه كننده(روحيه بازگشت از باطل)
وَمَنْ تَابَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَإِنَّهُ يَتُوبُ إِلَى اللَّهِ مَتَابًا
و كسی كه توبه كند و عمل صالح انجام دهد و به سوی خدا بازگشت میكند- پاداش خود را میگيرد.
۹- كرامت و برتری بر بسياري از مخلوقات
وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا
…و آن ها را بر بسياری از موجوداتی كه خلق كرديم برتری بخشيديم.
حال به صفات و ویژگی های منفی بشر از منظر قرآن مجید و کلام پروردگار که خالق اوست می پردازیم.