محتوای سوره لقمان

محتوای سوره لقمان

مشهور و معروف میان مفسران این است که این سوره در «مکه» نازل شده ، گر چه بعضی از مفسرین عقیده دارند که آیاتی از این سوره مدنی هستند .

بنابراین : سوره لقمان به حکم مکی ^{بودن ، شامل بر محتوای عمومی سوره های مکی است ، یعنی} پیرامون عقاید اساسی اسلامی مخصوصاً «مبدأ» و «معاد» و همچنین «نبوت» بحث می کند.

به طور کلی، محتوای این سوره در پنج بخش خلاصه می شود :
بخش اول : بعد از ذکر «حروف مقطعه» اشاره به «عظمت قرآن و هدایت و رحمت بودن آن » ، برای مؤمنانی که واجد صفات ویژه هستند می کند. و در نقطه مقابل ، سخن از کسانی می گوید که ، در برابر این آیات ، آنچنان سرسختی نشان می دهند که گوئی گوش هایشان کر است ، علاوه بر این ، سعی دارند با ایجاد سرگرمی های ناسالم دیگران را نیز از قرآن منحرف نمایند.

بخش دوم: از «نشانه های خدا در آفرینش آسمان» و بر پا داشتن آن بدون هیچ گونه ستون و عمودی ، و «آفرینش کوه ها در زمین ، و جنبدگان مختلف » و نزول باران و پرورش گیاهان سخن می گوید.

بخش سوم: به همین مناسبت قسمتی از «سخنان حکمت آمیز» آن مرد الهی را به هنگام اندرز به فرزندش ، نقل می کند که از توحید و مبارزه با شرک شروع شده ، و با توصیه به «نیکی به پدر و مادر ، نماز ، امر به معروف و نهی از منکر، و شکیبائی در برابر حوادث سخت ، و خوشروئی با مردم ، و تواضع و فروتنی و اعتدال در أمور ، پایان می یابد.

در بخش چهارم: بار دیگر به دلائل توحید باز می گردد، «سخن از تسخیر آسمان و زمین و نعمت های » وافر پروردگار و نکوهش از منطق بت پرستانی که تنها بر أساس تقلید از نیاکان در این وادی گمراهی افتادند، سخن می گوید، و از آنجا بر مسأله خالقیت پروردگار که پایه عبودیت او است ، إقرار می گیرد.

و نیز «از علم بی پایان خدا» با ذکر مثال روشنی پرده بر می دارد، و همین رابطه ، علاوه بر ذکر آیات آفاقی ، از توحید فطری که تجلی اش به هنگام گرفتار شدن در میان أمواج بلا است ، به طرز جالبی بحث می کند.

بخش پنجم : إشاره کوتاه و تکان دهنده ای به مسأله «معاد و زندگی پس از مرگ » دارد ، به انسان هشدار می دهد که به زندگی این دنیا مغرور نشود ، به فکر آن سرای جاودان باشد .

این مطلب را با ذکر گوشه ای از علم غیب پروردگار ، که از همه چیز در ارتباط با انسان از جمله مرگ او ، و حتی جنینی که در شکم مادر است آگاه است ، تکمیل کرده و سوره را پایان می دهد .

این مطلب روشن است ، نام گذاری این سوره به «سوره لقمان » به خاطر همان بحث قابل ملاحظه و پر مغزی است که از اندرزهای لقمان در این سوره آمده ، و تنها در این سوره است که از این مرد حکیم سخن می گوید.