۴۶ ـ «یا رضوان» (ای رضوان).
رضوان مصدر است به معنی رضایت .خداوند می فرماید: (سوره بينة آيه ۸ )
«جَزَاؤُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَداً رَّضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ ذَلِكَ لِمَنْ خَشِيَ رَبَّهُ » پاداش آنان در پيشگاه پروردگارشان باغهاي بهشتي است كه جاي ماندگاري است و رودبارها در زير ( كاخها و درختهاي ) آن روان است . جاودانه براي هميشه در آنجا خواهند ماند . خدا از ايشان راضي و ايشان هم از خدا خوشنودند ! اين ( همه نعمت و خوشي ) از آنِ كسي خواهد بود كه از پروردگار خويش بهراسد .
« رَضِيَ اللهُ . . . » : رضايت خدا به خاطر فرمانبرداري و نيكوكاري مؤمنان از خدا ، در حقيقت رضايت از اجر و پاداش و انعام و الطاف بيحدّ و حصر خدا است كه بسي بالاتر از خيال و دورتر از انتظار ايشان است .
خدا از آنان راضی می باشد و آن ها هم از خدا راضی هستند. رضایت بنده ، آرامش نفس او در نزد وجدانش می باشد ، وجدانی که راضی از او باشد، شادمانی به افعالش می رسد . و از خدای تعالی ، اعمال اسماء حسنی اش در حق بنده اش می باشد.
پس این اسم خدای تعالی است ، به دلیل مبالغه خداوند در اجراء اسماء حسنی بر بندگان مؤمنش ، در مقام بذل حول و قوه .
میتوان گفت خداوند «سریع الرضا» است . و یا می توان به خداوند، «راضی» گفت ، ولی اگر بگوییم «رضایت»، نهایت شدت رضا را میرساند، مثل اینکه گفته شود فلانی خود سخاوت است .
در حدیث است که «الصلاه رضوان الله» نماز کمال رضایت خدا است ».
توضیح اینکه خداوند تکویناً نسبت به کل عالم هستی و موجودات، راضی است، حتی از خود شیطان ، ولی تشریعاً از اشتباهات شیطان راضی نیست. و اگر به لطف خداوند رجوع نکند خداوند او را مجازات میکند. ما باید از خدا راضی باشیم . «الرضا رأسُ طاعه الله » و «باب لله اعظم» است و همین است که کلیددار بهشت نامش «رضوان » است .
رضا، از مهمترین مراحل سیر و سلوک است، و سالک اگر به مقام رضا برسد به نفس مطمئنه رسیده و وارد بهشت خاص شده است ، چرا که متوجه شده که کل عالم ، چه خیر و چه شرّ، در حال انجام وظیفه خود هستند.
مومن و کافر، طبق فهم خود عمل میکنند و وظیفه خود را انجام میدهند، و خداوند، از کل عالم هستی راضی است. یعنی پشت هر شرّی خیری وجود دارد، و چون عالم هستی از سلطه خداوند خارجی نیست ، پس همه در حال انجام وظیفه اند . در حدیث است که
«مَنِ اِتَّبعَ رضوانُ الله» اهل بیتند (علیهم السلام) یعنی مصداق اعلای رضایت از خدا و کسانی که مورد رضایت خدایند.
حافظ میگوید: روی خوبت آیتی از لطف بر ما کشف کرد
و آن زمان جز لطف و خوبی نیست در تفسیر ما
انسانی که به این درک رسیده به کفر و وسق راضی نیست، ولی از قضا و قدر الهی راضی است. در حدیث است که شیعه به ضلالتی که خدا برای مخالفانشان خواسته راضیند، «چون تقدیر الهی است» . این حدیث آورده شد تا روشن شود که می توان به همه چیز راضی بود.).
بطور کلی در مشقّات و بلایا ، انسان اگر ایمان زیادی داشته باشد، شاکر است ، و اگر شاکر نیست راضی است ، و اگر راضی نیست صابر است، و اگر صابرهم نباشد، لابد کافر است!. حدیث است: «من لم یرض بقضائی و لم یصبر علی بلائی فلیطلب رباً سوائی » کسی که راضی به قضای من نباشد و در بلایم صبور نباشد پس خدائی غیر از من طلب کند.
حدیث است: اگر بلایی که به شما وارد شده ، برای افراد لاابالی بگویید، مثل اینکه شکایت خدا را به دشمن خدا کردهاید. در هر حال چنین کسی از حکمت و خیرخواهی خدا مطمئن نیست. در حالی که خداوند چه در سختی و چه در آسانی خیر انسان را می خواهد، و شاید آسانی هم خودش بلایی باشد
. قرآن کریم می فرماید: «ان مع العُسرِ یسراً»همانا با هر سختی آسایشی است و نیز می فرماید: بهشت با سختیها و با صبر پوشیده شده . پس هر کس با سختی ها و ناخشنودی ها در دنیا صبر کرد وارد بهشت میشود. و جهنم با لذت ها و شهوات پوشیده شده ، پس هر کس لذت ها و شهوت های مورد خواهش نفس را به او داد وارد جهنم می شود.