زمزمه عـرفان مطالب تربيتي، عرفاني و اخلاقي و كتاب‌هاي سركار خانم طاهره سادات زرگرمرادي
۴۸ــ «یا سُبحان» (ای سبحان).
ریشه لغت «سبحان» دو معنی دارد: یکی «شناگری» و دیگری به معنی «تنزیه» یعنی منزه داشتن و پاک کردن.
اگر سبحان از سباحت به معنی شناگری باشد.
به خداوند سبحان گفته شده، یعنی کل اشیاء در بحر وجود ، به سوی او در حال شنا هستند . یعنی وجود تشبیه به بحر شده و موجودات عالم ، شناگران در جهت امر خداوند و از روی دوستی او ؛ و این شناگری ستایش و بیان پاکی خدا هم هست .
در سوره أنبياء آيه ۳۳ می فرماید: «وَهُوَ الَّذِي خَلَقَ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ فِي فَلَكٍ يَسْبَحُونَ » (خدا است كه شب و روز و خورشيد و ماه را آفريده‌است و همه در مداري مي‌گردند ( كه او براي آنها تعيين كرده است ) .
توضيحات : « كُلٌّ » : همه اين چهار چيز . يعني شب و روز و خورشيد و ماه . زيرا شب كه همان سايه مخروطي زمين است ، در گرد زمين دائماً در حركت است ، و نور آفتاب كه به زمين مي‌تابد و روز را تشكيل مي‌دهد ، همانند استوانه‌اي است كه در گرد اين كره پيوسته نقل مكان مي‌كند . بنابراين شب و روز نيز براي خود مسير و مكاني دارند .
« فَلَكٍ » : مراد مدار و راه حركت است. « يَسْبَحُونَ » : شناورند . در حركتند . (اوست آنکه شب و روز و خورشید و ماه را خلق کرد و هر کدام در مداری شناورند ).
و اگر سبحان از تنزیه گرفته شود، یعنی «ای کسی که منزه هستی از اینکه عیبی داشته باشی یا صاحب و فرزند داشته باشی و همه موجودات به آن اذعان دارند .
وقتی می‌گوییم «سبحان الله » کلمه سبحان الله منصوب می‌شود بنابر مصدریت و معنی مثل این است که می‌گوییم: «اُسَبِّحَ الله تَسبیحاً» خدا را فراوان تسبیح می کنم . اما وقتی می‌گوییم: «یا سبحان» ، «سبحان» اسم خداست مثل «سبّوح» یعنی در حال صدا زدن خدا هستیم .
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ