توحید در هدایت

توحید در هدایت
اگر خدای سبحان رب است، و او بالذات معبود و مستعان است، پس در همه امور از جمله هدایت، از حضرتش استعانت می‌جوییم. بر این اساس، اگر خداوند سبحان هدایت را به یک شیئ و یا یک شخص نسبت داد، معلوم می شود که آن شیئ و شخص، وجهی از وجوه خدا هستند. مثلا در سوره «اسراء» هدایت را به قرآن نسبت داده،‌می‌فرماید:

إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ
این قرآن به چیزی که صواب تر است هدایت می کند.

و در سوره انبیاء آیه ۷۳ می‌فرماید:
وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا
و آنان را پيشوايانى قرار داديم كه به فرمان ما [مردم را] هدايت مى‏كردند.
قرآن کریم و ائمه اطهار(ع) هادیان بالذات نیستند؛ چون نمی شود که خدا رب بالذات، معبود و مستعان محض باشد، اما هادی دیگری باشد، یا دیگری هم هدایت کند.

اساساً دیگری در کار نیست و هر چه هست، از شؤون هدایت خدای سبحان خواهد بود.

برهانی که بر «توحید هدایت» اقامه می شود این است که فرمود:
قُلِ اللَّهُ يَهْدِي لِلْحَقِّ…
بگو خداوند هدایت می کند به حق و آيا از معبودان شما كسى هست كه به سوى حق هدايت كند؟
أَفَمَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ يُتَّبَعَ أَمَّنْ لَا يَهِدِّي إِلَّا أَنْ يُهْدَى فَمَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ

بگو: فقط خداست كه به سوى حق هدايت مى‏كند؛ پس آيا كسى كه به سوى حق هدايت مى‏كند، براى پيروى شدن شايسته‏تر است يا كسى كه هدايت نمى‏يابد مگر آن كه هدايتش كنند؟ شما را چه شده؟ چگونه [بدون دانش] داورى مى‏كنيد؟

جالب است که در ادامه آیات می فرماید: و بيش‌تر آنان [در عقايدشان] جز از گمان پيروى نمى‏كنند، يقيناً گمان به هيچ‏وجه انسان را از حق بى‏نياز نمى‏كند، [و جاى معرفت و دانش را نمى‏گيرد] مسلماً خدا به آن‌چه انجام مى‏دهند داناست.«۳۶» و اين قرآن را نسزد كه دروغى ساختگى از سوى غير خدا باشد، بلكه [با آيات استوارش] تصديق كننده كتاب‏هاى پيش از خود و توضيحى بر هر كتاب [آسمانى] است، در آن هيچ ترديدى نیست.

پس هدایت از آنِ هادی بالذات است، همچنین استعانت که از آنِ معین بالذات است.و اگر ما از قرآن و ائمه هدایت می گیریم، و نیز از صبر و صلاة استعانت می‌جوییم، به دستور اوست. و او چون کل نظام را در اختیار دارد، می داند که چگونه افراد را هدایت کند.

گاهی با کوشش فراوان، و گاه به اندک چیزی مسیر زندگی انسان را عوض می کند.
خداوند عالم اگر بخواهد کسی را هدایت کند، این‌چنین نیست که راهش مشخص و محدود باشد.

ازاین رو می گوییم خدایا! ما را به راه راست هدایت کن:
اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ ﴿٦﴾  صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلَا الضَّالِّينَ ﴿٧﴾

راه كسانى [چون پيامبران، صدّيقان، شهيدان و صالحان كه به خاطر نشان دادن شايستگى]نعمتِ[ايمان و عمل خالص و اخلاق حسنه به آنان]عطاكردى، آن [انسان‏هاى والایى] كه نه مورد خشم تواند و نه گمراه‏اند.«۷»

ما هر روز حد اقل ده بار در نماز تکرار می کنیم خدایا! ما را به راه کسانی که آن‌ها را مشمول رحمت خود قرار ساختی هدایت کن، نه راه غضب شدگان و گمراهان.

همه هستی، در مسیری که خداوند اراده کرده در حرکت است. خدایا! ما را نیز در راهی که خود دوست داری قرار بده(اهدنا الصراط المستقیم).انسان مؤمن، راه خداوند و اولیای او را انتخاب می کند که بر دیگر راه ها برتری دارد: