«رفیق راه»؛ علما، صلحا و سالکین.

«رفیق راه»؛ علما، صلحا و سالکین.

«راهنما» و راهنمای این راه، حضرت رسول(ص) و سایر ائمه معصومین(ع) هستند که راه را پیموده و از مصالح و مفاسد راه خبر داده اند. که امت را به اقتدا امر فرموده اند:

لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ
يقيناً براى شما در [روش و رفتار] پيامبر خدا الگوى نيكويى است براى كسى كه همواره به خدا و روز قيامت اميد دارد؛ و خدا را بسيار ياد مى‏كند.

قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ…
بگو: اگر خدا را دوست داريد، پس مرا پيروى كنيد تا خدا هم شما را دوست بدارد، و گناهانتان را بيامرزد؛ و خدا بسيار آمرزنده و مهربان است.«۳۱» بگو: از خدا و پيامبر اطاعت كنيد.

و محصل آن‌چه ایشان می‌کرده و امر نموده اند از روایات مستفاد می‌شود. و اموری که سالک را لابد است از آن و اخلال به آن به هیچ وجه جایز نیست بعد از تحصیل عقاید حقه، ۲۵ چیز است.

۱ـ محافظت بر صلوات خمس(نمازهای پنجگانه) اول وقت با سنن و آداب.

۲ـ نماز جمعه و عیدین.

۳ـ نوافل یومیه {دو رکعت نافله مغرب و وتره و ۴ رکعت نافله عصر بی عذر جایز است}.

۴ـ محافظت بر صوم رمضان و تکمیل آن:
چنان‌که زبان را از لغو و غیبت و دروغ و دشنام و نحو آن، و سایر اعضاء را از ظلم و خیانت، و غذا را از شبهه و حرام بیش‌تر ضبط کند که در سایر.ایام ضبط می کرد.

۵- محافظت بر صوم سنت: سه روز در هر ماه روز مستحبی که معادل روزه دهر است و اگر به‌عذری ترک کند قضا نماید و یا به مدّی از طعام تصدّق نماید.

۶ و ۷ – محافظت بر زکات و انفاق حق معلوم از مال خود.(وَالَّذِينَ فِي أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ لِلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ؛
و کسانی که نیازمند و محروم در اموالشان حقی معلوم دارند). در حدیث است که این حق غیر از زکات است.

۸ـ حج که حجة الاسلام را بی عذری تأخیر روا ندارد.

۹- زیارت قبور مقدسه پیغمبر(ص) و ائمه بخصوص(امام حسین(ع)). هر امامی را عهدی بر گردن اولیاء و شیعیان خود است و تمام عهد زیارت قبورهم.

۱۰ – محافظت بر حقوق اخوان: و قضای حوائج ایشان، چه تأکیدات بلیغه در آن شده بلکه بر اکثر فرایض مقدم داشته اند.

۱۱- تدارک نمودن هر چه از مذکورات فوت شده باشد وقتی که متنبه شده باشد مَهما اَمکَن.
به قدر امکان و توانایی.

۱۲- اخلاق مذمومه مثل کبر و بخل و حسد و نحو آن را از خود سلب کردن: به ریاضت و مضادت، و اخلاق پسندیده مثل حسن خلق و سخا و صبر و غیر آن بر خود بستن تا ملکه شود.

۱۴ـ ترک منهیات جملةً: و اگر بر سبیل ندرت معصیتی واقع شود زود به استغفار و توبه و انابه تدارک نماید تا محبوب حق باشد.(إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ ؛ همانا خدا اهل توبه را دوست دارد.)

۱۴- ترک شبهات؛ که موجب وقع در محرمات است. گفته اند: هر کسی که ادبی را ترک کند از سنتی محروم می شود و هر که سنتی را ترک کند از فریضه ای محروم می شود.

۱۵- در چیزهای بیهوده و بی ارزش وقت نگذراندن؛ که موجب خسران است. در حدیث است «کسی که جست‌وجو کند، آن‌چه برایش ارزشمند نیست، از دست می‌دهد آن‌چه برایش ارزشمند است.».و اگر از روی غفلت صادر شود، بعد از تنبّه، تدارک و استغفار و انابت. بنابراین «ترک مجالست بطّالین [کسانی که وقت را به بطالت می‌گذرانند] و غیبت‌کنندگان و آن‌هایی که سخنان پراکنده گویند و روز می گذرانند» باید کرد که هیچ چیز مثل این امور نیست در قسوت و غفلت و تضیع وقت.

۱۶ – کم خوردن و کم خفتن و کم گفتن را شعار خویش ساختن که در تنور قلب مؤثر است.

۱۷- هر روز مقداری از قرآن را تلاوت کردن: و اقلش پنجاه آیه است به تدبر و تأمل و خضوع، و اگر بعضی از آن در نماز واقع شود بهتر است.

۱۸ – قدری از اذکار و دعوات را ورد خود ساختن در اوقات معیّنه: مخصوصاً بعد از نمازهای فریضه، و اگر تواند اکثر اوقات زبان را مشغول ذکر حق دارد اگر چه جوارح در کارهای دیگر مشغول باشد، زهی سعادت. خصوصاً ذکر مبارک کلمه «لا اله الا الله» چه این ممد و معارفی قوی است مر سالک را و اگر ذکر «قلبی» را نیز مقارن «ذکر لسانی» سازد به اندک زمانی فتوح بسیار روی می دهد. تا می‌تواند سعی نماید که دم‌به‌دم متذکر حق بوده باشد تا غافل نشود که هیچ امری به این نمی رسد در سلوک، و این مددی است قوّی در ترک مخالفت حق سبحان و تعالی به معاصی.

۱۹ـ استفاده از علوم دینیه به قدر حوصله خود. تا می تواند سعی کند که علومی بر علم خود بیفزاید، و صحبت اعلم از خود را فوزی عظیم شمارد و مراد از علم، علم آخرت است نه علم دنیا، و با کتاب و مردم نیکو سیرت که از ایشان کسب اخلاق حمیده نماید و هر صحبتی که او را متذکر حق و نشأت آخرت می سازد از دست ندهد.

۲۰ – با مردمان به حسن خلق و مباسطت مباشرت کردن و گمان بد به کسی نبردن.

۲۱ ـ صدق در اقوال و افعال را شعار خود ساختن.

۲۲ – توکل بر حق‌تعالی کردن در همه امور: و نظر بر اسباب نداشتن، و تا می توان به کم قناعت کردن و ترک فضول [زیادی] نمودن.

۲۳ – بر جفای اهل و متعلقان صبر کردن؛ و زود از جا در نیامدن و بدخویی نکردن. که هر چه جفا بیش‌تر می کشد و تلقّی و پذیرش بلا بیش‌تر می کند، زودتر به مطلب می رسد.

۲۴- امر به‌معروف و نهی از منکر: به قدر وسع و طاقت، و دیگران را برخیر داشتن و غم‌خواری نمودن و با خود در سلوک شریک ساختن، اگر قوت نفسی داشته باشد و الا اجتناب از صحبت ایشان نمودن با تقیه و مدارا.

۲۵ ـ اوقات خود را ضبط کردن.

این است آن‌چه از ائمه اطهار(ع) به ما رسیده است که خود عمل می کردند و دیگران را می فرمودند.(پایان رساله سیر و سلوک)
برخی از افراد تمامی امور را رها کرده و تنها به نماز خواندن و عبادت می پردازند و برخی نیز کاملا برعکس، تمام مسائل دینی و شرعی را رها کرده و تنها به دنیا متمسک شده اند.

خداوند هیچ‌کدام از این دو را قبول نداردبلکه واجباتی را قرار داده که اگر انسان تنها به امور واجبش بپردازد وقت و زمانی زیادی از انسان نمی گیرد.

از سوی دیگر هر آن‌چه خداوند واجب کرده صلاح آدمی در آن امر است. اگر خداوند؛ نماز، روزه، حج و حجاب و… را واجب کرده صرفا برای این است که درخت وجود انسان ثمربخش گردد.
صراط مستقیم، اعتقاد دقیق است، اعتقاد به خداوند و عدل او به گونه ای که این اعتقاد موجب شود انسان عادل گردد.

صراط مستقیم، اخلاق نیک است. اکثر گناهانی که انسان بدان‌ها مبتلا می شود، ناشی از بداخلاقی است. تکبر و غرور و امراض دیگر باعث سقوط انسان می شوند.

علم در پرتو ایمان، وعمل صالح، دو بال برای پرواز انسان به سوی ملکوت اعلی هستند که اگر این دو را داشته باشد هر روز به معراج می رود؛ چرا که “الصلوه معراج المؤمن(نماز معراج مؤمن است) یعنی انسان هر روز می تواند با نماز خواندن عروج پیدا کند.