زمزمه عـرفان مطالب تربيتي، عرفاني و اخلاقي و كتاب‌هاي سركار خانم طاهره سادات زرگرمرادي
معرفت در دعای سحر
برخی از انسان‌ها معرفت بیش‌تری به معشوق حقیقی دارند و زمانی که با او مناجات می‌کنند، به آن عظمت و جلال خدایی آگاهی دارند و خدا را با آن عظمتش می‌شناسند و چیز‌هایی را از خدا طلب می‌کنند که با عظمت خدا و با عظمت معرفت خودشان سازگار است.
فراز‌هایی از دعای سحر امام باقر(ع) به این شرح است:
«اللهم إنی أسئلک من بهائک بأبهاه، و کل بهائک بهی، اللهم إنی أسئلک ببهائک کله»؛ خدایا! من از تو درخواست می‌کنم به حق نورانی‌ترین نورانیت که تمام مراتب تو نورانی است.
کسی که به خدا معرفت ندارد و از مراتب نورانیت الهی آگاه نیست، زمانی که این دعا را بر زبان جاری می‌سازد از تلاوت این دعا چندان لذتی نمی‌برد؛ چون معنای آن را به درستی نمی‌داند.
«اللهم إنی أسئلک من جمالک بأجمله، و کل جمالک جمیل، اللهم إنی أسئلک بجمالک کله»؛ خدایا من از تو درخواست می‌کنم به حق نیکوترین مراتب جمالت.
حال، کسی که به جمال خداوند معرفت نداشته باشد، جمال ظاهری به نظرش می‌آید و ممکن است از روی نادانی حتی این سؤال را بپرسد که: چرا خداوند برخی را زیبا و بعضی را زشت آفریده است؟
مگر نه اینکه «إن الله جمیل و یحب الجمال.» اما آیا منظور از جمال نزد خداوند، همان جمال ظاهری و چشم و ابروی زیباست یا این که خیر، منظور از آن جمال، جمال صفات خداوند است؟
در حقیقت، معنی جمال در این دعای شریف، این است که جمال خداوند، اسماء و صفات خداوندی به شمارش می‌آیند
. برخی جمیل و برخی اجمل می‌باشند(نیکوترین مراتب را امام(ع) خواستارند) و در ادامه دعا می‌فرماید که تمام مراتب جمالت نیکو هستند.
در سراسر این دعا سخن از بهاء، جمال، جلال، علم، شرف و عظمت خداوند است و آن‌ها را از خداوند طلب می‌کند.
این دعا طولانی نیست؛ اما چون ما به کلمات نورانی آن و چیزی که امام(ع) از خدا طلب می‌کند، معرفت نداریم به آن توجه نمی‌کنیم. در این دعا سخنی از قصور و بهشت و انهار جاری که برای ما قابل درک هستند نیست.
دعا کردن انسان‌ها با هم تفاوت دارد. برخی از خداوند، نرفتن به جهنم و ورود به بهشت را می‌خواهند؛ اما ذاکران حقیقی خداوند کاری به بهشت و جهنم ندارند، بلکه در اذکار و مناجات و ادعیه خود فقط آفریننده بزرگ را می‌خواهند و این نشان‌دهنده همت بالای آن‌هاست. آری! این‌چنین است: بهشت‌آفرین از بهشت بسی زیبا‌تر و بالا‌تر است.
ذکر خداوند باید سبب به فعلیت رسیدن روح انسان گردد و آن استعداد‌هایی که در درون انسان‌ها هست شکوفا شود. ذکر باید به گونه‌ای باشد که میل به مقامات ملکوتی تلقی شود.
پس، هدف نهایی از ذکر و مناجات، به فعلیت رسیدن آن استعداد‌هایی است که در درون ما هستند. به عبارت دیگر، خداوند این استعداد‌ها را در درون ما قرار داده است و ما باید با عبادت و ذکر آن‌ها را آبیاری کرده و به فعلیت برسانیم.
روح ملکوتی انسان‌ها باید حیات معنوی پیدا کند تا به این ترتیب، حیات مادی انسان بامعنا شود. یعنی حیات انسان از این حیات دنیایی خارج می‌شود و به حیات معقول و عنداللهی مبدل می‌گردد.
والحمد لله رب العالمین
منابع
قرآن کریم
ترجمه قرآن حسین انصاریان
نهج البلاغه
صحیفه سجادیه
دعای سحر
کتاب زادالمعاد ــ عارف بزرگ ملا محسن فیض کاشانی
کتاب زاد السالک -تهیه و تنظیم مؤسسه فرهنگی انتشارات مهر خوبان
سیر سلوک- بحرالعلوم
منزل السائرین ـ اثر خواجه انصاری
تفسیر تربیتی سوره حمد ــ حسین میرزا خانی.
منطق الطیر عطار نیشابوری.
کشف المغنی عن سر اسماء الحسنی ـ ترجمه استاد علی زمانی قمشه ای
بحارالانوار ــ علامه مجلسی
تفسیر نور ــ استاد قرائتی
تفسیر نمونه ــ آيت‌الله مکارم
تفسیر پرتوی از قرآن
موعود عرفان ـ
تفسیر المیزان
مرموزات اسماء
نردبان عروج ــ مواعظی از امام خمینی(ره)
زیارت آل یاسین
کتاب تجلی ــ استاد محمود کریم حقیقی
عیون اخبار الرضا
منهاج الصادقین
اصول کافی
مشارق انوارالیقین
تفسیر المنار
تفسیر نورالثقلین
تفسیر مجمع البیان
معارف القرآن ــ آیت الله مصباح یزدی
توحید در قرآن ــ آیت الله جوادی آملی
توحید صدوق
