توصیفی از دو بهشت

توصیفی از دو بهشت
سپس در توصیف این دو بهشت می افزاید آنها دارای انواع نعمتها و درختان پرشاخة و با طراوتند. می فرماید: «ذواتا افنان»
«ذواتا» : تثنیه (ذات) به معنی (صاحب) و دارنده است. «افنان» : جمع فنن است و عبارت از غضه و غنچه ئی است که اول در اشجار پدید می گردد (شاخه های تازه و پر برگ) یا به معنی نوع : یعنی تنوع نعمتهای بهشت و انواع مواهب آن است. این احتمال نیز وجود دارد که درختان بهشتی به گونه ای هستند که در یک درخت شاخه های مختلفی است و بر هر شاخه نوعی از میوه ها .
و مرجع ضمیر تثنیه در (افنان) دو بهشتی است که اشاره شد. و اشاره به اینکه این دو بهشت صاحب غصون و غنچه هائی است، اگر چه مفسرین توجیهاتی راجع به افنان نموده اند که مقصود میوه های رنگارنگ یا میوه های مختلف یا غنچه هائی است که در اشجار بهشت روئیده شده ، لکن شاید مقصود از افنان غنچه هائی است که در اثر معارف حقه و اعمال صالحه در باغستان نفس ناطقه انسانی در این عالم دنیا روئیده شده است ، و در عالم آخرت به ثمر رسید و صورت خارجی پیدا کرده در دو بهشت روحانی و جسمانی آنان نمودار گردیده .
و شجره توحید که (اصلها ثابت و فرعها فی السماء) هر قدر قطورتر و محکم تر باشد، ساقه ها و غنچه های آن زیادتر می گردد.
«فبای آلاء ربکما تکذبان»
باز در برابر این نعمت همان سئوال تکرار می شود که کدامین نعمت از نعمتهای پروردگارتان را انکار می کنید.
﴾ فِيهِمَا عَيْنَانِ تَجْرِيَانِ ﴿٥٠﴾ فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ
در آن دو بهشت دو چشمه‏اى است كه همواره جارى است .«۵۰» پس كداميك از نعمت هاى پروردگارتان را انكار مى‏كنيد ؟