ایمنی از خشم خداوند
«یا مَن أرجُوهُ لِکلِّ خَیرٍ وَآمَنُ سَخَطَهُ عِندَ کلِّ شَرٍّ.» به خدا میگوییم: خدایا! ما در همه بدیها و مشکلات و بلاها خود را از خشم و غضب تو در امان میبینیم.
عبارت روشن است. میگوید: خدایا! ای کسی که در همه بدیها از خشم او در امانیم.
این قسمت به توضیح نیاز دارد، زیرا میدانیم که ناامیدی از رحمت خدا و احساس ایمنی از خشم او، دو گناه از گناهان کبیره بهشمار میآیند.
خواهش میکنم دقت فرمایید،
عزیزان! اینها جزو معارف دینی ماست و باید اینها را بدانیم. دهها سال است که این دعاها را میخوانیم. باید بدانیم چه معانی و چه گنجینههای گرانقیمتی در این دعاها هست. روزانه چند مرتبه این جملات را می خوانیم «یا مَن أرجُوهُ لِکلِّ خَیرٍ وَآمَنُ سَخَطَهُ عِندَ کلِّ شَرٍّ.».
قسمت اول کمی بیان شد، حال شرحی بر «ٍ وَآمَنُ سَخَطَهُ عِندَ کلِّ شَرٍّ.».
ایمنی از خشم خدا یعنی چه ؟
این است که انسان مطمئن باشد که عذاب و اذیتی به او نخواهد رسید و بیخیال و آسودهخاطر باشد. این گناهِ کبیره است. ناامیدی از رحمت خدا هم از گناهان کبیره است. امیدواری و مطمئن بودن هم درست نیست
نه امیدوار و نه نا امید
بین خوف و رجاء
انسان ناامید، امیدی به آینده ندارد. همه چیز را تمام شده میبیند. چنین میپندارد که رحمت خدا شامل حال او نخواهد شد و در توبه به روی او بسته است. این حالت خطرناکی است، احساسی شیطانی است. تا وقتی انسان زنده است، خوف و رجا را باهم دارد.
خوف و رجا دو عاملاند که باید همیشه در وجود انسان باقی بمانند. انسان ناامید از رحمت خدا گنهکار است.
زیرا انسان تا وقتی زنده است و درِ توبه باز است، میتواند هر لحظه که بخواهد، به توبه پناه آورد. انسان نباید احساس ناامیدی و نیز احساس امنیت داشته باشد. نباید مطمئن باشد که همه چیز تمام شده و راه بازگشت ندارد، یا جای خود را در بهشت بداند و خیالش آسوده باشد. این فکر خطرناکی است.
سؤال : اگر احساس امنیت از خشم خدا گناه است؟ چگونه دعا میگوید: «وَآمَنُ سَخَطَهُ عِندَ کلِّ شَرٍّ»؟ حقیقت آن است که وقتی گرفتار خشم و غضب خدا میشویم، منشأ آن مکر و شر و عذاب خدا نیست، بلکه همه بدیها و شرها و بلاها از جانب خود ماست، نه از جانب خدا.
چرا؟ زیرا خداوند خالق ماست و ما را دوست دارد. از رگ گردن به ما نزدیکتر است. نسبت به ما از پدر و مادر دلسوزتر است. چگونه میتواند ما را عذاب کند؟ این با عقل جور درنمیآید. پس مساله عذاب چیست؟ این ما هستیم که با دست خود، خودمان را گرفتار عذاب میکنیم.
حالا اینجا توضیحی بدهم که اگر دیدیم کسی گرفتار است زود نگوییم حتما گناهکار بود چون بعضی گناهان شخصی و پاره ای از گناهان اجتماعی و یا حتی عالمی است . و انواع گناهان هم فرق می کند. مثلا نیامدن باران و خشکسالی ممکن است کشوری را در گیر کند ولی این ویروس کرونا که عالم گیر شد . همه عالم را گرفتار کرد.
در سوره (روم، ۴۱) می خوانیم :
ظَهَرَ الفَسادُ فِي البَرِّ وَالبَحرِ بِما كَسَبَت أَيدِي النّاسِ لِيُذيقَهُم بَعضَ الَّذي عَمِلوا لَعَلَّهُم يَرجِعونَ
(همیشه چنین بوده است که) تباهی و خرابی در دریا و خشکی به خاطر کارهائی پدیدار گشته است که مردمان انجام میدادهاند. بدین وسیله خدا سزای برخی از کارهائی را که انسانها انجام میدهند بدیشان میچشاند تا این که آنان (بیدار شوند و از معاصی) برگردند.
در روایات به ما دستور داده شده اگر گرفتاری در زندگی پیش امد زیا استغفار کنید.
چرا به سبب اعمال مردم، فساد و عذاب دامنشان را گرفته است؟
جوابی دارد که بیانگر رحمت و لطف خداست: «تا به آنان جزای بعضی از کارهایشان را بچشاند، باشد که بازگردند.» (روم، ۴۱)
مثَل این بلاها و مشکلاتی که از ناحیه خدا به ما میرسد، مثَل پدر و مادر دلسوز و مهربان در تربیت و تأدیب فرزندانشان است.
مادر فرزندش را میزند، و احیاناً و نفرین میکند، ولی آیا بدی او را میخواهد؟ این همه کتک و داد و فریاد بر سر فرزندش، تنها به این منظور است که او تربیت شود و ادب یاد بگیرد.
چرا خشکیها و دریاها به سبب اعمال مردم پر از فساد شده است؟ برای آنکه خداوند نتیجه برخی از کارهایشان را به آنان بچشاند و نشان دهد؛ شاید به راه هدایت برگردند.
بنابراین، شر و عذاب از جانب خدا نیست.
خدا ، به کسی ضرر نمیزند، خشم نمیگیرد و عذاب نمیکند. اینها همه از جانب خود ماست، بلاهایی که دامنگیرمان شده، نتیجه کارهای ماست. بلاهایی که در روز قیامت گرفتارشان خواهیم شد، تجسم اعمال ما در این دنیاست.
در این بلاها و مشکلات خیر عظیمی وجود دارد.
بدبختی و فقر و تفرقه و مرضی که جامعه ما دچارشان است، از کار من و تو، از سعادت و بدبختی و عمل من و تو و امثال من و تو ناشی میشود.
. الان این مرض کرونا بلای عالمگیر شد.
بشر غافل شد از خدا دور شد ، بخودش مغرور شد ، به علم خود ، به قدرت خود ، به امکانات خود ، یک فیروس کوچک دنیا را به زانو در آورد .
بنابراین، از خداوند متعال که هر خیری را از او امید داریم و از هر شری نزد او احساس امنیت میکنیم، شری صادر نمیشود.
منشأ همه شرور خودمان هستیم. این است معنای جمله «وَآمَنُ سَخَطَهُ عِندَ کلِّ شَرٍ.»
چند نکته در اینجا داریم :
۱-چه کسانی در این ماه امیدوار باشند؟
۲-« وَآمَنُ سَخَطَهُ عِندَ کلِّ شَر» و از خشمش در هر شرّی ایمنی جویم .
یعنی چی ؟ یعنی در این ماه ، خداوند تبارک و تعالی بساط سخط – بساط غضب الهی – رو کلاً تعطیل می کند چه قدر فرصت عجبیست .
بعضی وقتها بعضی فرصتهایی که در ماه رجب هست ، اگر دقت کنیم در خیلی از شب های مهم سال هم نیست.
اگر در این دعاهایی که از ائمه(ع) به دست ما رسیده، دقت کنیم، میبینیم که در آن،
معارف هست، استغفار هست، معرفت حقایق دینی هست و انسان با این دعاها سطح معنویت خود را بالا میبرد. باید در این دعاها تدبر کرد ، تامل کرد. تا بتوان سطح معنویت خود را بالا برد این فرصتی است
وقتی درمانده میشوی و اسباب عادی بیاثر میشود و همه توان خود را به کار میگیری و به نتیجه نمیرسی، وقتی مردم تو را تنها میگذارند و دوستانت ول میکنند و از تو دور می شوند، اینجاست که باید به خدا رو کنی چنانکه قرآن مجید میگوید:
«یا آنکه درمانده را چون بخواندش، پاسخ میدهد و رنج از او دور میکند.»
بنابراین، خواندن دعا و آشنایی با تفسیر آن موجب هدایت و افزایش شناخت است و بهترین توشه زندگی است.