وجوب لطف بر خداوند متعال
تقریر دلیل اول
“خداوند حکیم انسان ها را بدون غرض تکلیف نکرده است بلکه حصول غرضی را از تکلیف آن ها را در نظر داشته است که همان تکامل شخصیتی آن هاست توسط عمل به تکالیف. این مطلب مبتنی است بر امتناع غرض دار نبودن افعال الهی که در جای خود بحث و اثبات شده است
حال اگر خداوند متعال بداند که انسان ها اطاعت را پیشه نکرده و به تکالیف شرعی عمل نمی نماید و در نتیجه غرض از تکلیف حاصل نخواهد شد مگر اینکه لطفی تحقق پذیرد ، اگر در این حال به بندگانش لطف نکند غرض خویش را نقض کرده است و این بر خداوند حکیم علی الاطلاق محال است .
بنابراین لطف بر خداوند عزوجلّ واجب است از باب تحصیل غرض .
خواجه طوسی می فرماید: «واللطف واجب لتحصیل الغرض به …»؛ «لطف بر خداوند واجب است؛ زیرا که غرض از تکلیف به آن حاصل می شود» .(ص ۱۶) .
تقریر دوم
خداوند متعال منبع جود است و کریم علی الاطلاق
” خداوند متعال منبع جود است و کریم علی الاطلاق، آنچنان که نه تنها آنچه برای زندگی ضروری است در اختیار بشر نهاده است بلکه حتی چیزهایی را هم که برای ادامه حیات ضرورتی نداشته و فقط در تسهیل معاش و تهنئه عیش دخیل اند ؛ همانند گودی کف پا و رویش مو بر ابروان و… برای انسانها فراهم آورده است .
با این اوصاف فرض اینکه خداوند متعال از لطفی که بندگان را به اطاعت فرا خوانده و به سر منزل مقصود و نهایت قصوای خلقت رهنمون میسازد، دریغ فرماید خلاف مقتضای جود و کرم مطلق الهی است”.