تفسیر عرفانی و تربیتی سوره حمد 

ربوبیت همه عالم را فرا گرفته است

همانا ربوبیت آن چنان گسترده است که بر سراسر هستی سایه آن را می بینی، آنقدر گسترده است که شیطان هم به آن توسل می کند و می گوید:

قَالَ رَبِّ فَأَنْظِرْنِي إِلَىٰ يَوْمِ يُبْعَثُونَ ﴿٧٩﴾
گفت : اى پروردگار من مرا تا روزى كه مردم برانگيخته می‏ شوند ، مهلت ده .

جالب این است که او هم از این در محروم نمی ماند:

قَالَ فَإِنَّكَ مِنَ الْمُنْظَرِينَ ﴿٨٠﴾

إِلَىٰ يَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ ﴿٨١﴾

قَالَ فَبِعِزَّتِكَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ ﴿٨٢﴾

إِلَّا عِبَادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ 

خدا گفت : تو از مهلت يافتگانى «۸۰»
تا زمانى معين و معلوم «۸۱»

گفت : به عزتت سوگند همه آنان را گمراه می ‏كنم «۸۲»

مگر بندگان خالص شده‏ات را .

رب العالمین:
آنچه سبب می شود که ما روی «رب العالمین» روی مفهوم وسیع عالم تکیه کنیم آن است که بعد از جمله الحمدلله آمده در این جمله «همه حمد و ستایش را مخصوص خدا می شمریم ، سپس «رب العالمین» را به منزله دلیلی بر آن ذکر کنیم ،

می گوئیم :

همه ستایشها مخصوص او است ، چرا که «هر کمالی و هر نعمتی و هر موهبتی که در جهان وجود دارد مالک و صاحب و پروردگارش او می باشد ».

 خط سرخ بر همه رب النوعها

مطالعه تاریخ ادیان و مذاهب نشان می دهد که منحرفان تز خط توحید راستین ، همواره برای جهان «رب النوعهایی » قائل بودند ، سرچشمه این تفکر غلط این بوده که گمان می کردند هر یک از انواع موجودات نیاز به رب النوع مستقلی دارد که آن نوع را تربیت و رهبری کند، گویا خدا را کافی برای تربیت این انواع نمی دانستند.!

از جمله یونانیان دوازده خدای بزرگ (رب النوع) را پرستش می کردند.
در کلده پایتخت کشور آشور، رب النوع آب ، خورشید ، ماه ، و …و یک رب النوع هم ما فوق اینها می شمردند.
حتی خدای رب النوع میوه ها ، جنگل و…در بعضی جاها این خدایان فوق العاده زیاد بود ؛ تا جایی که در خانه دارای خدای مخصوص بودند.

به گفته یکی از مورخان جای تعجب نیست که رومیها «۳۰ هزار» خدا داشته باشند، آنچنان که یکی از بزرگان آنها به شوخی گفته بود تعداد خدایان ما به حدی است که در معابر و محافل فراوانتر از افراد ملت می باشند.

کوتاه سخن اینکه:

بشر در گذشته با انواع خرافات دست به گریبان بوده است همانطور که الان هم خرافات بسیاری از آن عصر به جا مانده.

این درس ادامه دارد…