شناختن نفس، مقدمه شناخت خدا
بدان که کليد سعادت دو جهان، شناخت نفس خويشتن است؛ زيرا آدمي با شناخت خود بر شناخت پروردگار اعانت مييابد. چنان که حق تعالي ميفرمايد: به زودي نشانههاي خود را در كرانهها و اطراف جهان و در نفوس خودشان به آنان نشان خواهيم داد تا برايشان روشن شود كه بيترديد او حق است.
آيا كافي نيست كه پروردگارت [با ظاهر كردن حقايق و دلايل] بر همه چيز گواه است [كه تنها او آفريننده و بينياز است و غير او مخلوق و از هر جهت نيازمند به اوست].
و از حضرت رسول منقول است که «من عرف نفسه فقد عرف ربه» يعني هر کس نفس خود را بشناسد، پس به درستي که پروردگار خويش را ميشناسد.
و اين خود، ظاهر و روشن است که هر کس نتواند خود را بشناسد، به شناخت ديگري چون تواند رسيد. زيرا هيچ چيز به تو نزديکتر از تو نيست. چون خود را نشناسي، ديگري را چون شناسي؟
تو که در علم خود زبون باشي عارف کردگار چون باشي