ادامه ی درس چهارم

تکامل انسان در معرفت است

غرض دقت در آفرینش است ، که تمام حکمت نمائی است (تبیناً لحکمته) خدا این دستگاه را پر از حکمت کرد تا بر تو آشکار گردد ، بشناسی ذات بی زوال او را بقدرت و حکمت، آنگاه از روی یقین و علم و معرفت بگوئی «الله اکبر» . پس غرض از این دستگاه ، قوه علمی و عملی و تکمیل آنها در بشر است.

تا در همین کره خاک و ماده است قدرتهای این عالم را خوب می تواند بفهمد، از این ادراکات جزئیه ادراکات کلی در ذاتش پیدا می شود ، تا وقتیکه از اینجا میرود بسعادتهای ابدی در جهان باقی برسد با یک دنیا علم و معرفت.

 

جزئیات ما را از تفکر باز میدارد

اینجا جای شگفتی است که عاقل باید این دستگاه را که می بیند ، این گردش متصل آسمان و زمین و حرکت متحرکات که راستی عجیب است باید مرتب متذکر عظمت خالقش باشد .

چیزی که هست از بس من و شما در جزئیات فرو رفته ایم اصلاً فکر عظمت دستگاه آفرینش را نمی کنیم . چون اکثراً از وقتی از خواب بلند میشویم تا وقتیکه بخوابیم همه حواس ما در مادیات و جزئیات است ، اوضاع زندگی روزانه موهوم، و فضولی کردن در کار یکدیگر ،اینها انسان را از خدا شناسی باز داشته است با این وضعیت محال است خدا شناس شویم ، و سر از دستگاه آفرینش در آوریم ، که بخواهیم غرض از آفرینش را در یابیم.

رشد عقلی کسی دارد که امور مادی را بمقدار ضرورت و بقیه عقل خود را صرف شناسائی عظمت خدای بزرگ کند، باید از لحاظ عقلی و معنوی رشد کرد و بزرگ شد . تا وقتی شخص بزرگ نشود بزرگ شناس نخواهد شد و عقلی پیدا نمیکند .

ای انسان تا تو کوچکی چگونه میتوانی عظمت دستگاه آفرینش را دریابی ؟ .

ای برادر تو همان اندیشه ای ما بقی تو استخوان و ریشه ای

شأن تو همان حد فکر و ادراک تو است ببین اطراف چه میگردی ، هر یک از ما چقدر در کره زمین هستیم ؟ با این عمرهای کوتاه حیف است که این مدت کم هم به موهومات و خرافات صرف شود.

بزرگی و راحتی انسان مؤمن پس از مرگ و در آخرت است ، مُلک بزرگ پس از مرگ است برای هر مؤمن کمتر چیزی که دارد چندین برابر تمام دنیا و ما فیها است عظمت سلطنت تو اینست ، آن حکومت است ، آن ولایت است .

خداوند میفرماید: «اذا رایت ثم رأیت نعیماً و ملکاً کبیراً (سوره ۷۶ آیه ۲۰ ). (ملکاً عظیماً) این وقتی است که تو اینجا را بزرگ نبینی ، اما وقتی اینجا را اینطور اهمیت میدهی ، اینجا را ملک عظیم میدانی ، کجا عظمت آخرت را در می یابی ؟

غرض اینست که ایمانها ضعیف است خلق به آخرت اهمیت نمیدهند چون بزندگی دنیا اهمیت میدهند هر که اینجا را اهمیت داد آنجا برایش بی اهمیت میشود.
خدایا بما توفیق معرفت و شکر و ثنا عنایت فرما.

یعنی هر مقدار، تفکر او در مورد کلمه [لا اله الا الله] فعّال شود تا اینکه به جایگاه اصلی [الله] در مورد آفریده هایش معرفت پیدا کند، در این صورت درخشش آن را در خودش احساس می نماید .

و بعبارت ساده تر: هر مقدار در باره خدا و یافتن راه بندگی و اطاعتش اندیشیده شود، روز به روز «عقل و خرد انسان رشد و کمال» می یابد، یعنی انتخاب و تصمیم خودش را، بدین وسیله روشن می سازد. چون او را از وابستگی به مخلوقات عاجز و ناتوان آزاد کرده ، و به سوی خودش که علت و سرچشمه اصلی، همه چیز است رهنمون می شود.