تفسیر عرفانی و تربیتی سوره بقره
تکبیرة الاحرام
امام صادق(ع) میفرمایند:«زمانی که انسان به نماز میایستد و تکبیرة الإحرام را میگوید و به خدا توجه میکند، خداوند نیز به او توجه میکند و ملائکهای را قرار میدهد تا قرآنی را که این نمازگزار میخواند دریافت کند.«پس هرگاه روی گرداند، خداوند نیز از او روی برگرداند و فرشته او را به همان حال واگذارد.»
قیام و سوره حمد را دانستید …حال بدان :نماز دارای روحی است و همانا آن در قیامت شفاعت میکند.به عبارت دیگر، نماز در قیامت دارای حقی است و حق خود را میگیرد.
گاهی نماز بر علیه انسان شهادت میدهد و اظهار میکند که تو مرا ضایع کردیو گاهی نیز برعکس به نفع انسان شهادت میدهد و به صورت نور در قبر انسان ظاهر میشود.
بنابراین، نماز موجودی حیّ و زنده است که در روز قیامت یا نمازگزار را مورد شفاعت قرار میدهد و یا بر علیه او شکایت میکند.
امام خمینی(ره) در درس اخلاقش میفرمود:«آیا امیرالمؤمنان علی(ع) مانند ما نماز میخواند؟ و اگر نماز خواندن ما را میدید از غصه دق میکرد.»
اسرار و فضائل نماز به اعمال و اقوال ظاهری نماز نیست؛ بلکه به عمق و باطن نماز است.البته تمام اقوال و افعال ظاهری نماز دارای اسراری است؛اما اسرار و تأثیر نماز همان باطن نماز است.
امام صادق(ع) میفرماید:«من صلی رکعتین یعلم ما یقول فیها انصرف و لیس بینه و بین الله ذنب الا غفره الله له؛کسی که دو رکعت نماز بخواند و بداند در نماز چه میگوید (یعنی متوجه اقوال و افعال نماز باشد و دارای حضور قلب باشد) از نماز خارج نمیشود مگر اینکه بین او و خدا هیچ گناهی نمانده باشد.»
توجه:زمانی که انسان رکوع کرده و در برابر خداوند خضوع و خشوع میکند و زمانی که سر از رکوع برمیدارد و اظهار میکند که:
«سمع الله لمن حمده»،
آیا رواست با این معانی عظیم، انسان باز در عالم دیگری سیر میکند؟!
پس، زمانی که انسان به نماز میایستد، باید دروغگو نبوده و قلب و زبان او با هم مغایرت نداشته باشد.زمانی که انسان در نماز رکوع و سجود میکند، در عین حال که به این اقوال و افعال میپردازد، باید خواری و ذلت خویش را در برابر خداوند مدنظر داشته باشد که اگر چنین شد، فکر انسان در جای دیگری سیر نخواهد کرد.