انبیاء تشریعی و انبیاء تبلیغی
پیامبران خدا به نص قرآن مجید دو دسته هستند: یک دسته «پیامبران تشریعی» هستند. آنهائی که صاحب شریعت و قانون و کتاب هستند و از طرف خدا بوسیله آنها «شریعت و کتابی نازل شده» و آنها پنج نفر بیشتر نیستند: «حضرت نوح، حضرت ابراهیم، حضرت موسی، حضرت عیسی، و خاتم الانبیاء محمد(ص) و همینها هستند که قرآن مجید آنها را «اولواالعزم من الرسل» می خواند:
فَاصْبِرْ كَمَا صَبَرَ أُولُو الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ
و پیامبرانی بودند که یا مردم را به شرایع دعوت می کرده اند، و یا کسانی بوده اند که قبل از نوح بوده اند، قبل از اینکه برای بشر شریعت و کتابی آمده باشد.
{بهر حال پیامبران اولواالعزم علاوه بر اینکه هر کدام از ایشان کتاب و شریعتی مستقل داشته اند، دارای ویژگیهائی چون صبر و استقامت نیز بوده اند. و پیامبران معاصر یا متأخر، از شریعت آنان تبعیت می کرده اند تا هنگامی که یکی دیگر از پیامبران اولواالعزم، مبعوث به رسالت می شد و کتاب و شریعت جدیدی می آورد}.
و اجتماع دو پیامبر در زمان واحد، نیز ممکن است چنانچه حضرت لوط، معاصر حضرت ابراهیم(ع) بود، و حضرت هارون با حضرت موسی(ع) به پیامبری رسید و حضرت یحیی در زمان حضرت عیسی(ع) می زیست.
چند نکته
و بعضی از پیامبران خدا مناصب الهی دیگری مانند قضاوت و حکومت داشته اند که در میان آنها از پیامبران پیشین مانند حضرت داود و حضرت سلیمان نام برده شده است.
و جنیان نیز که نوعی از مخلوقات مختار و مکلف هستند و در حال عادی مورد رؤیت انسانها قرار نمی گیرند از دعوت بعضی از انبیاء الهی آگاه می شده اند و افراد صالح و پرهیزکارشان به آنان ایمان می آورده اند. و در میان ایشان پیروان حضرت موسی(ع) و پیروان حضرت محمد(ص) وجود دارند.}
وَإِذْ صَرَفْنَا إِلَيْكَ نَفَرًا مِنَ الْجِنِّ يَسْتَمِعُونَ الْقُرْآنَ فَلَمَّا حَضَرُوهُ قَالُوا أَنْصِتُوا ۖ فَلَمَّا قُضِيَ وَلَّوْا إِلَىٰ قَوْمِهِمْ مُنْذِرِينَ ﴿٢٩﴾قَالُوا يَا قَوْمَنَا إِنَّا سَمِعْنَا كِتَابًا أُنْزِلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَىٰ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ وَإِلَىٰ طَرِيقٍ مُسْتَقِيمٍ
[ياد كن] هنگامى كه گروهى از جن را به سوى تو متوجه كرديم كه قرآن را بشنوند ، چون نزد قرائت آن حاضر شدند ، گفتند : [براى شنيدن قرآن] خاموش باشيد . چون قرائت پايان يافت به سوى قومشان در حالى كه بيم دهنده بودند ، بازگشتند .«۲۹» گفتند: اى قوم ما ! به راستى ما كتابى را شنيديم كه پس از موسى نازل شده است ، تصديق كننده همه كتاب هاى پيش از خود است ، به سوى حق و به سوى راه مستقيم هدايت مىكند . «۳۰» اى قوم ما ! دعوت كننده [به سوى] خدا را [كه پيامبر اسلام صلىاللهعليهوآله است] اجابت كنيد و به او ايمان آوريد تا خدا برخى از گناهانتان را بيامرزد و از عذابى دردناك پناهتان دهد.
و این آیات دلالی می کند به اینکه حضرت محمد(ص) مبعوث برای انس و جن بوده است.