شناخت امام

شناخت امام

^{برای شناخت امام در ابتداء طرح دو موضوع لازم است. یکی تفسیر واژه امام، و دیگر تبین این واقعیت که ا}ز دیدگاه اسلام، عقائد و اعمال انسان مانند خود او دارای دو بُعد است .
ظاهر و جسم ، و باطن که معنی و روح است.

تفسیر واژه امام:
راغب در کتاب مفردات امام را چنین تفسیر می کند: «امام عبارت است از چیزی که پیروی شود، و تفاوتی نمی کند که آن چیز، انسان باشد که از گفتار و یا کردار، مورد پیروی قرار گیرد، و یا اینکه کتاب باشد، و یا چیز دیگر، و نیز در صدق این واژه تفاوت نمی کند که آنچه مورد پیروی است حق باشد یا باطل».
بنابراین امامت در سطح آفرینش قابل طرح است، و در رابطه با انسان، «امام» کسی است که الگو و رهنمود رشد و تکامل، و یا انحطاط و پستی باشد.
توضیح مطلب اینکه: وجود انسان از دو بُعد متضاد و دو قطب متناقض سرشته شده، بُعد مادی و جسمانی، و بُعد ملکوتی و روحانی،.و همین سازمان وجود اوست که بر سایر موجودات یک بُعدی، زمینه تکامل ما فوق تصوری را برایش فراهم کرده.
و تمام عظمت و اهمیت انسان بهمین آفرینش ویژه اوست، که آفریننده هستی به هنگام آفرینش بر خود آفرین گفته و فرموده «فتبارک الله احسن الخالقین» انسان در هر یک از این دو بُعد متناقض خود قابل تکامل است.
اگر در بُعد عقلی و روحانی،خداگونه خود تکامل یافت «امام می شود» باین معنا که استعدادهای نیک در او به فعلیت می رسد و نمودار «انسان کامل» می شود.
در این صورت: امامت بمعنای رهنمونی و رهبری به هدف آفرینش انسان است و امتی که در رابطه با این «امامت» باشد، در حال رفتن و شدن بسوی تکامل مطلق است.
و اگر در بُعد هوسهای پست ، و در جهت عکس فلسفه آفرینش خود قدم بگذارد، و در این مسیر پیش رفت و تکامل یافت، باز هم امام می شود باین معنی که مظهر و نمونه پلیدیها می شود، در این صورت امام رهبری به انحطاط، و در جهت عکس فلسفه آفرینش است
بنابراین: انسان در هر یک از دو مسیر بالا بهر اندازه حرکت کند، و بهر اندازه که استعدادهای خود را شکوفا کند، مفهوم « امام و امامت و امت» بصورت نسبی تحقق می یابد تا برسد به امامت مطلق و اوج نهائی قله ای که یک انسان می تواند به آن برسد.
براین اساس «امامت» هم در رابطه با تکامل انسان و هم در رابطه با انحطاط او مطرح است و قرآن هم آنرا تأیید می کند. در باره فرعون و زورمندانی که در مقابل انبیاء بودند آنها را امام می خواند و می فرماید:
^{وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ}
(ما آنها را آن قوم ظالم را پیشوایان ضلالت و دعوت به دوزخ قرار دادیم.)
و در سوره توبه می فرماید: فَقَاتِلُوا أَئِمَّةَ الْكُفْرِ …..
و همانطور به ابراهیم و انبیاء الهی(ع) که انسان را در جهت فلسفه آفرینش رهبری می کنند «امام» اطلاق می شود و می فرماید:
وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءَ الزَّكَاةِ ۖ وَكَانُوا لَنَا عَابِدِينَ
و آنان را پيشوايانى قرار داديم كه به فرمان ما [مردم را] هدايت مى‏كردند ، و انجام دادن كارهاى نيك و برپا داشتن نماز و پرداخت زكات را به آنان وحى كرديم ، و آنان فقط پرستش كنندگان ما بودند.
و در آیه دیگر می فرماید:
وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا لَمَّا صَبَرُوا ۖ وَكَانُوا بِآيَاتِنَا يُوقِنُونَ
و از آنان امامان (و پیشوایانی) قرار دادیم که به فرمان ما (مردم را) هدایت می‌کردند؛ چون شکیبایی نمودند، و به آیات ما یقین داشتند.