جایگاه امامت در معارف اسلامی

جایگاه امامت در معارف اسلامی
در منابع اسلامی تعاریف متعددی برای امامت ذکر شده که به یکی از آنها اشاره میشود.
شیخ مفید در کتاب «اوائل المقالات»، امام را چنین تعریف می کند: «امامان، جانشینان پیامبرند(ص) در تبلیغ احکام و برپاداشتن حدود الهی و پاسداری از دین خداوند و تربیت کردن بشر»^.
در این تعریف، عنصر هدایت و رهبری معنوی و تربیت استعدادهای بشری در راه ارتقاء و رشد و تعالی انسانی، در کنار عنصر سیاسی و مدیریت امت اسلامی آمده است و امامت به مفهوم «نبوت منهای دریافت وحی» تلقی شده است.
این تعریف ـ که جامعترین معنی امامت است ـ از قرآن و سنت گرفته شده و قرآن در معرفی انبیایی که مقام رهبری و امامت را داشته اند، می گوید:
^{وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا}
(آنها را امامانی قرار دادیم که به راه و شیوه ای که مقرر کرده ایم، هدایتگر باشند).
در این آیه، معنی «هدایت که بُعد معنوی و وسیع امامت» است، معرفی شده است.
و در حدیث نبوی، مسؤلیت امامت چنین بیان شده است «الامام راع و مسؤول عن رعیته» امام پیشوا و مسؤل امت است. به یک مفهوم، «مسؤول امت بودن» دارای ابعاد گسترده ای است که در مدیریت سیاسی جامعه خلاصه نمی شود. یکی از مهمترین ابعاد این مسؤولیت هدایت و رهبری معنوی در جهت رشد و ارتقای انسانی است.
و ویژگیهایی چون جامعیت و گستردگی تعالیم اسلام، و جهانی بودن و جاودانگی این دین و نیز الهی و متکی بودن آن به وحی، اهمیت و جایگاه «امامت» را در مجموعه معارف الهی مشخص می کند. و در ولایت خاصه این اهمیت بیشتر بیان می شود.