مقام خلیفة اللهی

مقام خلیفة اللهی

^{اذ قال ربک للملائکة انی جاعل فی الارض خلیفة}
در قرآن کریم بالاترین مقامی که برای انسان ذکر شده، مقام «خلافت»، یعنی «خلیفة الله» بودن است که اگر به اوج خود رسید، در کنار آن مسأله ولایت، رسالت، نبوت، و مانند آن نیز هست.
در ابتدای خلقت انسان سخن از خلافت بود «انی جاعل فی الارض خلیفة»
ذات اقدس حق از راه تعلیم اسماء به آدم برای ملائکه روشن نمود که او معلم شماست و خلیفه من است.
این نکته هم در خور دقت است که آدم(ع) به عنوان قضیه شخصیه و شخص معین خلیفة الله نیست، بلکه این مقام آدمیت است که مقام خلیفة اللهی را در پی دارد، لذا همه انبیاء و اولیای الهی مقام خلیفة اللهی داشتند و به طور کلی می توان گفت هر انسان کامل، خلیفة الله است.
معنای خلیفه آنست که از خلف و در غیبت «مستخلف عنه» ظهور کند، یعنی شخصی که در یک زمان و مکان غایب است، دیگری آن خلأ را در آن زمان یا مکان پر کند و کار مستخلف عنه را به طور موقت به عهده بگیرد.
این امر فقط در مورد موجودات محدود زمانی و مکانی صادق است، چرا که تنها در باره این چنین موجودی غیبت و شهادت و حضور و غیاب فرض دارد.
اما موجودی که در همه مکان ها و زمان ها حضور دارد و در تمام مراتب وجودی و در همه حالات حاضر می باشد، « هو معکم اینما کنتم» و هیچ غیبتی در او وجود ندارد، هیچ نیازی هم به این خلافت ندارد.
با این حساب باید در باره خلافت چنین موجودی معنای دقیق تری را لحاظ کرد و گفت: چون مستخلف عنه همیشه حاضر است و غیبت و شهادت و حضور و غیاب ندارد، خلیفه او هم که آیت کبرای او است باید چنین باشد.
او هم باید در همه شرایط و با همه انسانها همراه باشد. بدیهی است که غیر از انسان کامل کسی به این مقام نمی ^رسد.