خلافت و ولایت

خلافت و ولایت

خلافت دارای دو معنی و اصطلاح است:
اول: «خلافت تکوینی» که مختص اولیای مخلص، مانند پیامبران مرسل و ائمه طاهرین است.
دوم «معنای اعتباری و قرار دادی^{»، مانند قراردادن پیامبر(ص) امیرالمؤمنین(ع) را به عنوان خلیفه مسلمین. آنچه برای پیامبر و ائمه اطهار در ارتباط با حکومت و سیاست بود برای فقیه عادل نیز هست.}
حدیث: « من کان من الفقهاء    صائنا لنفسه…»
همانطور که پیامبر(ص) دارای دو جنبه بوده یکی نبوت و دیگری امامت، و وظیفه امامت به ائمه(ع) انتقال می یابد، امامت نیز دارای دوجنبه است: یکی ولایت تکوینی و دیگری ولایت اعتباری. ولایت اعتباری پیامبر و ائمه به فقیه عادل منتقل می شود.

                ۱ـ نبوت

پیامبر                          ۱ـ ولایت تکوینی ـ مقامات معنوی

                ۲ـ امامت                                           ۱ـ حکومت و اداره کشور

                                 ۲ـ ولایت تشریعی ـــــــــــ

                                                                      ۲ـ تربیت و رشد معنوی انسانها

ولایت تشریعی: علاوه بر حکومت و اداره کشور و اجرای قوانین شرع مقدس، تربیت و رشد معنوی انسانها را هم صاحب این ولایت به عهده دارد. این جا صحبت از مقام نیست بلکه صحبت از وظیفه است.
ولایت تکوینی: برای امام مقامات معنوی هم هست که جدا از وظیفه حکومت است و آن مقام «خلافت کلی الهی» است که گاهی در لسان ائمه(ع) از آن یاد شده است.
[این مقام] خلافتی است تکوینی که به موجب آن جمیع ذرات در برابر «ولی امر( صاحب این ولایت» و انسان کامل خاضعند.
امام (ره) می فرماید: …اصولاً رسول(ص) و ائمه(ع) طبق روایاتی که داریم قبل از این عالم، انواری بوده اند در ظل عرش و در انعقاد نطفه و طینت از بقیه مردم امتیاز داشته اند و مقاماتی داشته اند الی ماشاء الله. [خود می فرمایند] :
« ان لنا مع الله حالات لا یسعه مَلَکٌ مقرب و لا نبیٌ مرسل»
(ما با خدا حالاتی داریم که نه فرشته مقرب می تواند داشته باشد و نه پیامبر مرسل).
این جزء اصول مذهب است که ائمه (ع) چنین مقامی دارند، قبل از اینکه موضوع حکومت در میان باشد، [ با توجه به آیه] «النبی اولی بلمؤمنین من انفسهم»، این مقام پیامبر(ص)، بالاتر ^{از مقام ولایت و حکومت بر مؤمنان است.}