رابطۀ شناخت امام با شناخت توحید

رابطۀ شناخت امام با شناخت توحید
برای روشن شدن بحث بهتر است از محضر خود امام زمان(ع) درس بگیریم، دعایی است که امام دستور داده اند در زمان غیبت آن را زیاد بخوانیم و به “دعای زمان غیبت” معروف است. این دعا سرشار از معارف است و باید با تأمل و تدبر به این دعا توجه کرد؛ زیرا رموز فراوانی در آن نهفته است و باید رمزها را از این دعا بیرون کشید تا انسان به معرفت برسد. آن دعا این است:
اللهم عرفنی نفسک فانک ان لم تعرفنی نفسک لم اعرف رسولک اللهم عرفنی رسولک فانک ان لم تعرفنی رسولک لم اعرف حجتک اللهم عرفنی حجتک فانک ان لم تعرفنی حجتک ضللت عن دینی اللهم لا تمتنی میته جاهلیة
پروردگارا ! خودت را به من بشناسان.  پس اگر خودت را به من نشناسانی رسولت را نمی شناسم ، پروردگارا ! رسولت را به من بشناس، پس اگر رسولت را به من نشناسانی، حجتت را نخواهم شناخت. خدایا ! حجتت را به من بشناسان، پس اگر حجتت را به من نشناسانی، از دینم گمراه می شوم. پروردگارا ! مرا به مرگ جاهلیت نمیران.
بر طبق تعلیمات این دعا، برای این که انسان به مرگ جاهلیت نمیرد شروطی لازم است و آن «معرفت خدا و معرفت رسول خدا و معرفت حجت خدا» است. پس باید هم به دنبال کسب معرفت و شناخت باشیم، و هم دعا کنیم که توفیق رسیدن به حقیقت را بیابیم؛ چون بدون معرفت و شناخت، پیروی از ولایت امکان پذیر نیست.
ما خیلی وقت ها دعا می کنیم ولی زمینه را برای خودمان فراهم نمی سازیم. در این دعا به صراحت می گوید: خدایا! حجت و ولی معصومت را به من بشناسان؛ زیرا اگر حجت و ولی معصومت را نشناسم، از دین منحرف و در نتیجه جاهل می شوم و به مرگ جاهلیت می میرم. خداوندا مرگ مرا مرگ جاهلیت قرار مده.
برای کسب معرفت، باید وقت گذاشت، و با سعی و کوشش فراوان به حقیقت رسید. چون خداوند هدایت اولیه از عقل و ارسال رسل و کتب آسمانی، و نیز هدایت های دیگر را به بشر عنایت نموده است اما این گونه نیست که ما همگی اهل نجات باشیم، بلکه استعدادها را باید شکوفا کنیم. تا به معرفت مبداء و معاد و ولایت که واسطه فیض الهی هستند برسیم.
به هر حال در این تعابیر به صراحت می گویند که عدم شناخت امام برابر کفر و خروج از دین است؛ چون امام، پرچم دار توحید است و هرکس که به او نپیوندد و زیر پرچم امام قرار نگیرد، در قیامت در زیر لوای حضرت رسول (ص) قرار نمی گیرد؛ زیرا روز قیامت فقط لوای حضرت رسول (ص) است . و هر امتی تحت لوای پیامبر خودش قرار می گیرد، و سپس همه پیامبران تحت لوای حضرت رسول (ص) قرار می گیرند.
اکنون در دنیا بیشتر امت ها پیرو مسیحیت و اسلام هستند و در آخر زمان تمام مسیحی ها زیر لوای پیامبرشان حضرت عیسی(ع) قرار می گیرند، و حضرت عیسی (ع) زیر لوای امام زمان(عج) قرار می گیرد و همه یک امت می شوند. فتأمل.

طرح چند سؤال
تا چه اندازه به امام زمان معرفت داری؟ و چقدر برای کسب این معرفت سعی نموده ای؟ و حاصل این معرفت را در زندگی خودت چگونه یافتی؟ آیا معنی ولایت و انتظار را درک کرده ای؟ در این پرسش ها باید تامل کرد .
حدیث داریم که « من مات و لم یعرف امام زمانه مات میتة الجاهلیة »
(هر کس بمیرد و امام زمان خود را نشناسد به مرگ جاهلیت می میرد).
سؤال این است که: سرّش چیست؟ امام، رکن توحید و اساس ایمان است. در این زمان که حجة بن الحسن(عج) امام زمان ما است، «چرا شناخت آن امام مساوی با شناخت حق، و شناخت خداوند است؟ » این نکته ای عرفانی و مربوط به شناخت «انسان کامل» است.
انسان کامل و ولی خدا در مکتب عرفان
«انسان کامل» در مکتب عرفان جایگاه ویژای دارد. از نظر عرفا، انسان کامل، ولی خدا و وسیله ای است که مردم از طریق او به معرفت خدا و معرفت اولیای الهی وحقیقت عالم می رسند و هر معرفتی که انسان می خواهد به دست بیاورد، باید باشد پس «اعتقاد به توحید و نبوت و قیامت باید به واسه او از مجرای انسان کامل باشد که همان امام است. »
اگر معرفت از طریق خلیفه و ولی خدا نباشد، اعتقاد به اصول دین باطل است؛ زیرا ما نمی توانیم خدا را با عقل و ظن خودمان بشناسیم، پس باید انسان هایی باشند که بتوانند آن معارف الهی را از منبع وحی به مردم برسانند:
نحن معاشر الانبیاء نکلم الناس علی قدر عقولهم
ما انبیا با مردم به انداز عقل هایشان سخن می گوئیم (به اندازه قدرت درک و فهمشان)
و این بحث آمادگی روحی و زمانی و مکانی می خواهد، و ما تعبدا اعتقاد داریم که ائمه اطهار “انسان کامل” هستند .
بنابراین ولایت یک واقعیت در عالم است و اگر کسی دارای بصیرت باطنی باشد و با تأمل به نظام آفرینش توجه کند، می تواند تا اندازه ای خدا و اسماء الله و ولایت و واسطه های فیض را بشناسد.
درصورت عدم شناخت امام، انسان در ظلمت جاهلیت می ماند و هر اندازه شناخت امام بیشتر باشد از آن ظلمت جاهلیت خارج می شود. در آیة الکرسی اشاره به همان نور و ولایت خداوند است:

اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ ۖ وَالَّذِينَ كَفَرُوا أَوْلِيَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ ۗ أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ ۖ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ
می فرماید: خداوند سرور کسانی است که ایمان آورده اند، آنان را از تاریکی های به سوی روشنایی می برد. [ولی] کسانی که کفر ورزیده اند، سرورانشان طاغوتند، که آنان را از روشنایی به سوی تاریکی ها به در می برند.
پس ولایت پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) پرتوی از ولایت خداوند است. یعنی ولایت ائمه اطهار(ع)، تحت ولایت پیامبر(ص) است و نور و ولایت پیامبر(ص) از نور و تجلی ولایت خداوند است و آن ها در سیر نزولی این ولایت قرار دارند. رابطۀ امام با توحیداین گونه است.