زمزمه عـرفان مطالب تربيتي، عرفاني و اخلاقي و كتاب‌هاي سركار خانم طاهره سادات زرگرمرادي
ابعاد نورانی و ظلمانی بشر
گفتیم که انسان دو بُعد دارد: یک بُعد ظلمانی که جسم اوست و خداوند آن را از گِل آفریده؛ همان گونه که در قرآن می فرماید:
وَبَدَأَ خَلْقَ الْإِنْسَانِ مِنْ طِينٍ ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِنْ سُلَالَةٍ مِنْ مَاءٍ مَهِينٍ
و آفرينش انسان را از گِل آغاز كرد سپس نسل او را از چكيدهاى از آب بىمقدار قرار داد.
که به بُعد مادی انسان اشاره دارد. و در ادامه آیه می فرماید:
ثُمَّ سَوَّاهُ وَنَفَخَ فِيهِ مِنْ رُوحِهِ
و از روح خود در وى دميد.
که اشاره به حقیقت دیگر انسان و آن بُعد ملکوتی و جنبه روحانی او است و زمانی که خداوند از روح خود در انسان دمید خطاب به ملائکه فرمود:
و اذا سویته و نفخت فیه من روحی فقعوا له ساجدین
پس آن گاه که او را به خلقت کامل بیاراستم و از روح خود در او دمیدم(همه به امر من) بر او به سجده در افتید.
آن‌چه موجب ایجاد فساد در عالم می شود، همین جنبه مادیت و زمینی بشر است، و به خاطر جنبه نورانیت و روحانیت و الهی انسان بود که خداوند به ملائکه دستور داد بر آدم سجده کنند.
ولی همین شیطان که به دلیل سجده نکردن بر آدم مطرود گشته، در کمین است تا نگذارد این انسان به نورانیت برسد و از نعمت بهشت بهره مند گردد. خداوند هم به انسان تذکر داده است:
ان الشیطان لکم عدو همانا شیطان، دشمن شماست.
خداوند به انسان راهی را نشان می‌دهد ولی شیطان با منحرف کردن از راه اصلی و صراط مستقیم، او را گمراه می کند. از این رو انسان در بین دو راهی سرگردان است که بالاخره چه راهی را انتخاب کند: اطاعت از خدا و قرار گرفتن در صراط مستقیم، یا پیروی از هوای نفس و انحراف از صراط مستقیم که راه شیطان است.
نعمت عقل در انسان که یکی از جنود روحانیت و نورانیت او است، زمانی مفید خواهد بود که این عقل تحت حاکمیت خداوند سبحان باشد. ولی یکی از جنود تاریکی و ظلمت،“نفس تزکیه نشده“ انسان است که شیطان حاکم بر آن است و هر کدام از این دو، جنودی دارد.
جنودعقل عبارتند از «عفت، عصمت، عدالت، علم و صبر و…» که ثمره جنبه نورانیت آدمی هستند و جنود شیطان نیز از نفس امّاره انسان استفاده کرده، می تواند خود را در مملکت بدن او مستقر گرداند. بزرگ ترین سپاه شیطان، جهل و نادانی بشر است.
این جهل و نفس امّاره بشری است که موجب خونریزی و بی باکی و…. می شود تا جایی که دیگر هیچ حقیقتی را نمی پذیرد و خدا و پیامبر برایش مطرح نیست. در این صورت، بشر بزرگ‌ترین ظلم را به خود می کند اما متوجه این مسأله نیست و گمان می کند آزاد است و به دلخواه خود زندگی می کند ولی در حقیقت با زیر پا گذاشتن قانون شریعت و توجه نکردن به تمام هدایت های الهی در دنیا، از راه حقیقت و تکامل معنوی دور شده زیرا بر خلاف فطرت خود گام برداشته است؛ بنابراین به خودش ظلم کرده و به مدینه فاضله انسانیت راه نخواهد یافت.و در آخرت نیز چون به تکامل نرسیده گرفتار خواهد بود.
هر انسانی می تواند جنبه نورانی و الهی خود را تقویت کند و یا به تقویت جنبه ناریت و ظلمانیت خویش بپردازد. این مسأله به اختیار خود انسان بر می گردد. نوریتی که حضرت رسول(ص) داشتند باعث تسلیم عده بسیار زیادی از انسان ها در برابر حق و حقیقت گردید و سبب خروج آن ها از ظلمت جهل و شرک شد. با این که مسلمانان در صدر اسلام هیچ گونه قدرت مادی نداشتند و در بدو اسلام عده بسیار اندکی به اسلام روی آورده بودند اما از آن جا که نور باعث روشنایی و از بین بردن ظلمت می شود، غلبه نور حضرت رسول(ص) موجب نابودی کفر و شرک و مسلمان شدن عده بسیاری شد. حتی همین دو رکعت نمازی که می خوانیم از جنبه نوریت حضرت رسول(ص) برمی خیزد، که احاطه بر مؤمنین دارد.