سیر بشر از عالم علوی به سفلی و از سفلی به علوی

سیر بشر از عالم علوی به سفلی و از سفلی به علوی
برای ما به طریق وجدان و برهان ثابت شده که خدای متعال به قدرت کامله و مشیت تامه خود روح بشر را از عالم علوی و روحانی تنزلاتی داده تا این‌که پا در این عالم گذارده و قرین ماده گردیده است. و در سیر این قوس نزول نفس بشر به اعتبار جنبه روحانی وی در هر مرتبه از مراتب وجود مقامی دارد. و همچنان که بدن جزء عالم طبیعیات و مادیات به شمار می‌رود و از وی تغذیه می نماید، روح هم باید از عالم روحانیات و مجردات افاضه به بدن شده باشد. و شاید اشاره به همین باشد قول حق تعالی بعد از خلقت بدن آدم که فرمود:
و نفخت فیه من روحی
یعنی دمیدم در آدم از روحی که منسوب به من است
و آن از جهت عظمت روح است که وی را به خود منسوب نموده است. و پس از آن که تنزلات او به پایان رسید دست قدرت او را ثانیاً در قوس صعودی که مطابق حکمت و مشیت الهی و قانون تکامل، که در دل هر ذره ای جاری است و نظام عالم منوط به آن است رو به طرف کمال سوق می دهد تا این‌که اطوار خلقت او را به پایان رساند و به کمال لایق به خود برسد.