خدا شناسی ، اساس هر کمال/معرفی کارهای خدا، مقدمه پرستش/بندگی ، راز آفرینش

خدا شناسی ، اساس هر کمال
دعوت به توحید ، برنامه همهء پیامبران و جانشینان و پیروانشان می باشد. آئین یکتاپرستی که کاملترین آن را در اسلام حقیقی میتوان یافت اساس دعوتش بر نفی و اثبات که رساترین بیان برای یگانه دانستن خداست «لا اله الا الله» نخست هر معبودی را نفی میکند آنگاه معبودیت خدا را اثبات مینماید. لذا مؤمن جز خدا معبود بحق ، هیچ موجود قابل پرستشی را نمی شناسد.
سپس نوبت به توحید در صفات میرسد موحد تمام صفات کمال را منحصر در خدا میداند و هر جا کمالی یافت آنرا از خدا میداند (نحل ۵۵ ) چنانچه در مرحله افعال ، هر کار نیکی را از خدا می بیند (الذی یطعمنی و یسقینی و اذا مرضت فهو یشفینی (شعراء ۷۹) لذا تنها او را دوست میدارد «و الذین آمنوا اشد حباً لله» (بقره ۱۶۰). و آنچه باو بازگشت میکند و تنها او را می پرستد و تنها او را اطاعت میکند و هر کس را که او معرفی فرموده است.

معرفی کارهای خدا، مقدمه پرستش
یکتا شناسی و یکتا پرستی که بخش نخستین این خطبه شریفه را تشکیل میدهد به معرفی کارهای خدا اختصاص  دارد می فرماید: جهان و جهانیان را بدون سابقه با ماده قبلی آفرید بی آنکه نیازی بآفرینش آنان داشته باشد تنها برای نمایش حکمت و نشان دادن قدرت بود تا بشر بطوع و رغبت بچنین خدای دانا و توانا، مهربان و سپاسگزار رو بیاورد و دعوت فرستادگانش را پاسخ بگوید و از رحمت خودش بهشت و دوزخ را نیز معین فرمود، بلکه مردمان کج نروند و بهلاکت نیفتند.
بندگی ، راز آفرینش
از آنجا که غرض از آفرینش ، بندگی خداست چنانچه صریحاً در قرآن مجید بیان فرموده که همه آنچه در آسمان و زمین است بخاطر انسان ، و انسان را بخاطر بندگی خودش آفریده است : وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ ﴿٥٦﴾ ذاریات ) جنّ و انس را جز برای این که مرا عبادت کنند نیافریدم.
و بدیهی است که بندگی باید پس از شناسائی باشد ؛ تا معبود را نشناسد چگونه او را میپرستد، لذا راز آفرینش در بندگی خدا خلاصه میشود که معرفت در ضمن آن افتاده است. در این خطبه شریف با عباراتی فصیح این حقیقت را آشکار فرموده است و با اسلوبی جالب برای تفهیم عموم بیان شده .