زمزمه عـرفان مطالب تربيتي، عرفاني و اخلاقي و كتاب‌هاي سركار خانم طاهره سادات زرگرمرادي
درس جدید از کتاب ابرار و بهشتيان است که به تفسیر تربیتی سوره انسان پرداخته است. امیدوارم که برای شما عزیزان مفید واقع شود .
معرفی کتاب ابرار و بهشتیان
کتاب ابرار و بهشتیان نوشته ی سرکار خانم طاهره سادات زرگر مردای می باشد که در اردیبهشت ماه ۹۷ توسط انتشارات شهد علم یزد به چاپ رسیده است.
این کتاب به تفسیر تربیتی و عرفانی سوره انسان و بیان ویژگیهای ابرار و بهشتیان در ۱۴۸ صفحه پرداخته است.
مقدمه نویسنده :
سلسله جلسه های تفسیر تربیتی و عرفانی سوره مبارکه (انسان) که در ماه مبارک ۱۴۲۵ه.ق(مطابق با سال ۲۰۰۴میلادی)به صورت جلسات روزانه برگزار می شد، اکنون با نام کتاب (ابرار و بهشتیان) تدوین شده است.
شایان ذکر است، این تفسیر، با جمع آوری نکات تربیتی و عرفانی از دیگر تفاسیر و کلام بزرگان، به صورت درسهای عقیدتی، اخلاقی و تربیتی در ماه مبارک رمضان هر سال با انتخاب سوره ای از قرآن کریم، مطالب عمیق این کتاب آسمانی را به زبان ساده بیان می کند.
به امید این که هر کسی به اندازه سعه وجودی خود از دریای بی کران کلام وحی بهره مند و از لذت شراب طهور آیات روحبخش قرآن سرمست، و با بکار بردن نکات تربیتی نهفته در این تفاسیر سعادتمند شود.
در تفسیر این سوره، بیشتر به فضائل اهل بیت عصمت و طهارت اشاره شده که امیدوارم مورد قبول خداوند متعال و خوشنودی اهل بیت و مادرم حضرت زهراء قرار گیرد.
که ران ملخی است تحفه درویش چه کند بینوا، ندارد بیش
منتخبی از کتاب:
این سوره کوتاه، محتوایی عمیق، متنوع و جامع دارد. چنانچه از یک نظر می توان آن را به پنج بخش تقسیم کرد:
در بخش اول، از آفرینش انسان و خلقت او از نطفه (امشاج) (مختلط)، و سپس هدایت و آزادی او سخن می گوید.
در بخش دوم، سخن از پاداش ابرار و نیکان است که شأن نزول خاصی در مورد اهل بیت دارد که به آن اشاره خواهد شد.
در بخش سوم، با جمله های کوتاه و مؤثر، دلایل استحقاق این پاداش ها را بازگو می کند.
در بخش چهارم، به اهمیت قرآن، و طریق اجرای احکام آن، و راه پر فراز و نشیب خود سازی اشاره شده است.
بخش پنجم نیز، از حاکمیت مشیت الهی، در عین مختار بودن انسان، سخن به میان آمده است.
محتواي سوره انسان
اين سوره در عين كوتاهي محتوای عمیق و متنوع و جامعی دارد و از یک نظر می توان آن را به پنج بخش تقسیم کرد :
در بخش اول از آفرینش انسان و خلقت او از نطفه «امشاج» (مختلط) و سپس هدایت و آزادی او سخن می گوید .
در بخش دوم سخن از پاداش ابرار و نیکان است که شآن نزول خاصی در مورد اهل بیت (ع) دارد که به آن اشاره خواهد شد.
در بخش سوم دلائل استحقاق این پاداشها را در جمله هائی کوتاه و مؤثر بازگو می کند .
در بخش چهارم به اهمیت قرآن ، و طریق اجرای احکام آن ، و راه پر فراز و نشیب خودسازی اشاره شده .
در بخش پنجم سخن از حاکمیت مشیت الهی (در عین مختار بودن انسان) به میان آمده است.
جمله عالم خود عرض بودند تا
اندر این معنی بیامد «هل اَتی».
آن عرضها از چه زاید از صُوَر
وین صُوَر هم از چه زاید از فکر
این جهان یک فکرت است از عقل کل
عقل چون شاه است صورتها رُسُل
عالم اوّل جهان امتحان
عالم ثانی جزای این و آن
نام های متعدد این سوره
برای این سوره نامهای متعددی است که مشهورترین آنها سوره «انسان» سوره «دهر» و سوره «هل اتی» است که هر کدام از آنها از یکی از کلمات أوائل سوره گرفته شده، هر چند در روایاتی تنها از «هل اتی» یاد شده است .
آیا این سوره در مدینه نازل شده؟
در اینکه سوره «هل اتی» مدنی یا مکی است ؟ در میان مفسران گفتگو است ، ولی اجماع علما و مفسران شیعه بر این است که همه یا حداقل قسمتی از آیات آغاز سوره که مقام ابرار و اعمال صالح آنها را بیان می کند در مدینه نازل شده ، که شأن نزول آن یعنی داستان نذر علی (ع) و فاطمه زهراء و امام حسن و امام حسین(ع) و فضه مشروحاً خواهد آمد .
و نیز جمع کثیری از بزرگان اهل سنت نزول آیات آغاز این سوره را (ان الابرار…) در باره علی (ع) و فاطمه زهرا و حسن و حسین (ع) نقل کرده اند که شهادتی است بر مدنی بودن آن (زیرا می دانیم تولد امام حسن و امام حسین (ع) در مدینه بوده است) مانند واحدی در «أسباب النزول» و سبط بن جوزی در «تذکره» گنجی شافعی در «کفایة الطالب» و جمعی دیگر . این مسأله به قدری معروف و مشهور است که «محمد بن ادریس شافعی» یکی از ائمه چهارگانه اهل سنت، در شعر معروفش می گوید :
الی م الی م و حتی متی ؟ / اعاتب فی حب هذا الفتی !
و هل زوجت فاطم غیره ؟ / و فی غیره هل اتی هل اتی ؟ !
تا کی و تا کی و تا چه زمانی ؟ مرا در محبت این جوانمرد سرزنش می کنید!
مگر فاطمه به غیر او تزویج شد ؟ و مگر هل اتی در باره غیر او نازل شد ؟
اما با این همه مدارک بعضی متعصبان اصرار دارند که آنرا مکی بدانند و تمام روایات مربوط به نزول آن در مدینه، و همچنین نزول این سوره را در باره علی (ع) و فاطمه زهرا و حسنین انکار کنند!
با اینکه ادعا می کنند علی(ع) را از خلفای راشدین ، و از پیشوایان بزرگ اسلام می دانند و نسبت به اهل بیت (ع) اظهار علاقه می کنند ، به اعتقاد ما این عصبیت نتیجه حاکمیت روح اموی بر افکار این گروه است ، و زائیده تبلیغات آن دوران شوم است.
فضیلت تلاوت سوره انسان
در حدیثی از پیامبر اکرم(ص) آمده است : من قرأ سوره «هل اتی» کان جزاؤه علی الله جنة و حریرا (کسی که سوره هل اتی را بخواند پاداش او بر خداوند بهشت و لباسهای بهشتی است)
و در حدیثی از امام باقر (ع) آمده که یکی از پاداشهای کسی که سوره سوره هل اتی را در هر پنجشنبه بخواند این است که در قیامت با پیغمبر اکرم (ص) خواهد بود.