پاداش عظیم ابرار

پاداش عظیم ابرار
در آیات گذشته بعد از آنکه انسانها را به دو گروه «شکور» و «کفور» یا «شکر گزار» و «کفران کننده» تقسیم کرد ، اشاره کوتاهی به مجازات و کیفر سخت کفران کنندگان آمده بود ، آیات مورد بحث به سراغ شکرگذاران و ابرار (نیکان و پاکان ) می رود، و نکات جالبی در این زمینه یاد آوری می کند . اول می فرماید:
إِنَّ الْأَبْرارَ يَشْرَبُونَ مِنْ كَأْسٍ كانَ مِزاجُها كافُوراً (۵)
ابرار (نيكان) از جامى مى‏نوشند كه با عطر خوشى آميخته است.
*«ابرار» جمع برّ به معنی نیکوکاری است و یکی از مفسرین می گوید «برّ» بر کسی صادق است که بر هیچکس حتی بر مورچه ای اذیت روا ندارد . و در اصل به معنی وسعت و گستردگی است و به همین سبب صحراهای وسیع را بر می گویند . و از آنجا که افراد نیکوکار اعمالشان نتائج گسترده ایی در جامعه دارد این واژه بر آنان اطلاق می شود .
« برّ» به معنی نیکوکاری است و نیکوکار کسی است که تمام افعال و اعمال و حرکات و سکنات و گفتار و کردار آن روی میزان عقل و شرع انجام گرفته و استوار گردیده که چنین کسی را ابرار می گویند . فرق میان برّ و خیر این است که برّ به معنی نیکی توأم با توجه است در حالی که خیر معنی اعمی دارد .
«کافور» معانی متعددی دارد یکی از معانی آن گیاهی است خوشبو یا ( بوی خوش ) و یکی از معانی آن گیاهی که بوی تند دارد و برای مصارف طبی از جمله ضد عفونی کردن بکار می رود . بهرحال آیه فوق نشان می دهد که این شراب طهور بهشتی بسیار معطر و خوشبو است که هم ذائقه از آن لذت می برد و هم شامه ( خوشمزه و خوشبو ) كافور را همرديف مشك و عنبر شمرده‏اند كه از بهترين بوهاى خوش است.
شاید تشبیه به کافور ازجهت خنکی او است که اشاره ببرد یقین باشد که ابرار و نیکوکاران در اثر رویه و سجیه نیک آنها ” انوار معرفت و محبت الهی در قلب و سریره آنان نفوذ می نماید و از شراب معرفت سیراب می گردند و ببرد یقین دل آنها خنک می گردد و از نسیم الطاف الهی علی الدوام محظوظ و شادمانند .
مفسرین آیه را حمل بر قیامت کرده اند لکن آیه مطلق است و ممکن است گفته شود که اگر در دنیا آن برد یقین در قلب کسی وارد نگردد، البته از آن شراب کافوری نیز در آخرت نخواهد چشید .
قابل توجه اینکه در میان نعمتهای فراوان بهشتی که در سوره آمده است اولین نعمت «شراب طهور معطر خاصی» که ذکر شد . و این به خاطر آن است که پس از فراغ از حساب محشر در نخستین گام که در بهشت می نهند با نوشیدن از این شراب هر گونه غم و اندوه و ناراحتی و نا خالصی را از درون جان خود می شویند و سرمست از عشق حق به استفاده از سایر مواهب بهشتی می پردازند .
خلاصه شاید مقصود از این آیه چنین باشد که نیکوکاران که قلب و دل آنها از غل وغش طبیعت پاک گردیده و بسوی جاده حق و حقیقت رهسپار شده اند . راه و روش آنها “ روش اولیاء گردیده در اثر نیکوکاری اول ببرد یقین و عین کافوری قلب آنان را مطمئن می گرداند
و سپس از آن چشمه شراب زنجبیلی { وَ يُسْقَوْنَ فِيها كَأْساً كانَ مِزاجُها زَنْجَبِيلاً } و «کاس محبت» به آنها می چشانند و پس از آن که قلب محبین از آتش عشق بحق سوخته گردید، آن وقت از آن شراب خنک کافوری قطره ایی به دل و قلب سوخته آنها ترشح می گردد . و گرنه ممکن است آتش محبت قلب محبین و عاشق مشتهر را بسوزاند و وی را هلاک گرداند .
این است که هر وقت آتش محبت چنانچه اهلش می دانند شعله ور گردید ، در عقب قلب عاشق به برد یقین و نسیم خنک الطاف الهی از وله ساکن می گردد و آرام می شود.
آری اگر قطره ای از شرابا زنجبیلا و شراباً طهورا» بذائقه جانت برسد و ذره ئی از آن خنکی و برد کافوری را بکام دل بچشی ، آنوقت اثر آن در تمام اعضاء وجودت سرایت می نماید. در آن حال به جز دریای موّاج عشق که استیلا پیدا نموده و تمام سراسر وجودت را تحت نفوذ خود در آورده ، بطوریکه دیگر از خود و بی خبر میگردی چیز دیگری پدید نیست.
شهید ثانی روایت می کند : که به داود نبی (ع) وحی رسید ای داود ابلاغ کن باهل زمین که من دوست کسی هستم که مرا دوست دارد و همنشین کسی می باشم که با من همنشین باشد و مونس کسی هستم که بذکر من مأنوس باشد و رفیق کسی هستم که با من رفیق باشد و اختیار می کنم کسی را که مرا اختیار کرده و مطیع کسی هستم که از من اطاعت نموده باشد تا آخر حدیث که مفصل است .