چگونکی پذیرائی از مهمانان در بهشت

چگونکی پذیرائی از مهمانان در بهشت
در آیه بعد به توضیح قسمتی از چگونگی پذیرائی از این مهمانان بهشتی خدا ، و وسائل پذیرائی آنها و پذیرائی کنندگان می پردازد. و می فرماید : در گرداگرد آنها ظرفهائی از نقره و قدحهائی بلورین می گردانند .
﴾ وَيُطَافُ عَلَيْهِمْ بِآنِيَةٍ مِنْ فِضَّةٍ وَأَكْوَابٍ كَانَتْ قَوَارِيرَا ﴿١٥﴾ قَوَارِيرَ مِنْ فِضَّةٍ قَدَّرُوهَا تَقْدِيرًا ﴿١٦﴾
و ظرف‏هايى از نقره فام ، و قدح‏هايى بلورين [كه پر از غذا و نوشيدنى است] پيرامون آنان مى‏گردانند ؛«۱۵» جام‏هايى از نقره كه آنها را به اندازه مناسب اندازه‏گيرى كرده‏اند .
«آنیه» هر گونه ظرفی «اکواب» قدح « قواریر» ظرف بلورین و شیشه ای .
در این ظرفها أنواع غذاهای بهشتی ، و در آن قدحهای بلورین أنواع نوشیدنیهای لذت بخش و نشاط آفرین بمقداری که می خواهند و علاقه دارند موجود است «قواریر من فضة قدرها تقدیراً» ظرفهای بلورینی از نقره آنرا به اندازه لازم آماده کرده اند. و خدمتکاران بهشتی پیوسته گرد آنها دور می زنند و به آنها عرضه می کنند.
تصور کنید در بهشت هستید
« دانیه » یکی از اوصاف بهشت است و حال است برای بهشتیان ، در بیان آنکه بهشتیان در قرارگاه خود و در آن تختهای مرصّع آرمیده (خوابیده و دراز کشیده) و درختان بهشتی بر سر آنان سایه انداخته ، میوه های بهشتی در دسترس آنها نهاده ، و غلمان و حوران بهشتی در خدمت آنها هستند.
عجب اینکه: ظرفهای بلورین بهشتی از نقره ساخته شده ، در حالی که در دنیا چنین ظرفی مطلقاً وجود ندارد و ظرفهای بلورین را از سنگهای مخصوصی که ذوب می کنند می سازند ، ولی همان خدائی که این امکان را در سنگ تیره آفریده که قابل تبدیل به شیشه و بلور باشد ، می تواند در فلزی چون نقره هم بیافریند .
بهر حال از این تعبیر استفاده می شود که ظرفهای بهشتی هم صفا و شفافیت بلور را دارد ، و هم درخشندگی و زیبائی نقره را ، نوشابه هائی که در آن است کاملاً نمایان است.
ابن عباس می گوید: همه نعمتهای بهشتی شبیه و مانندی در دنیا دارد جز ظرفهای بلورین که از نقره است که در دنیا شبیه و مانندی ندارد. «غلمان یطوف علیهم بآنیة من فضة…» آری عکس العمل و نتیجه اعمال آنها است که در قیامت ظهور می کند .
البته کسی که مطیع حق باشد ، بنده حق باشد تمام موجودات چون قشون حقند ، مطیع و خدمتگذار او می گردند. حتی در همین دنیا چنین است چه برسد به آخرت که اعمال مجسم میشود و هر عمل و هر کاری بصورت حقیقی خود ظهور می نماید.
سخنان مفسرین در توجیه قدّرها تقدیراً
۱ ـ آب خوری هر کسی از خاک زمین خودش می باشد.
۲ ـ جام آب آنان بقدر است که دست آنها از آن پر شود.
۳ ـ جام آب خوری اهل بهشت بقدر ریه آنهاست نه بیشتر و نه کمتر.
خانم امین می فرماید : شاید اشاره باین باشد که همانطوریکه مقامات بهشتی در خور هر یک از ابرار و مطابق اعمالشان تهیه شده ، اندازه آب آنان هم که (شرب آنان از آن آب) شراب طهور و شراب زنجبیلا و شراباً کافورا ، که مشروب بهشتیان به حسب مقام و منزلتی که بر خود تأمین نموده اند ، و بقدر سعه قلب طاهر و روحیه وسیع آنها در کوزه های مرصّع مقدار معینی آماده شده ، زیرا که حقایق در آن وقت صورت می گیرد.
بعد می فرماید : وَيُسْقَوْنَ فِيهَا كَأْسًا كَانَ مِزَاجُهَا زَنْجَبِيلًا ﴿١٧﴾ عَيْنًا فِيهَا تُسَمَّىٰ سَلْسَبِيلًا ﴿١٨﴾
و در آنجا جامى كه نوشيدنى‏اش آميخته به زنجبيل است ، به آنان مى‏نوشانند ،«۱۷» از چشمه‏اى در آنجا كه « سلسبيل » ناميده شود ،«۱۸»
آری در آنجا از جامهائی سیراب می شوند که لبریز از شراب طهوری است که با زنجبیل آمیخته است
عَيْنًا فِيهَا تُسَمَّىٰ سَلْسَبِيلًا»
«سلسبیل» (حرکت پی در پی ـ روان) این جام ها از چشمه ای در بهشت پر می شود که سلسبیل نامیده می شود . بنظر می رسد که عرب دو نوع شراب با دو حالت مختلف داشته اند ، یکی به اصطلاح «نشاط آور و محرک با زنجبیل می آمیخته ، و دیگری «مست کننده و آرام بخش » که با کافور می آمیخته.
البته شراب این دنیا با شراب آخرت تفاوت از زمین تا آسمان است بلکه تفاوت دنیا تا آخرت است. و از آنجا که حقایق عالم آخرت در قالب الفاظ این جهان نمی گنجد ، چاره ای جز این نیست که این الفاظ با معانی گسترده تر و والاتری برای آن حقایق بزرگ استخدام شده .

کلام مفسرین در توجیه زنجبیلاً
بانو امین  : مشروب بهشتیان فقط در اسم زنجبیل نامیده می شود نه در معنی .
دیگر اینکه ، آنچه از نعمتهای بهشتی تشبیه به أمور دنیوی نموده برای این است که چیزی از آن مفهوم گردد و نه آنکه
مثل آن باشد . و چون نزد عرب زنجبیل مطلوب بوده از آن جهت شراب بهشتی را تشبیه به زنجبیل نموده و به آنان وعده داده که در بهشت سیراب میگردند به مشروبی که ممزوج به زنجبیل است.
چون در قیامت معارف و اعمال صورت خارجی پیدا میکند و عوارض حقیقت جوهری می یابد ، یعنی آثار جوهری از آن پدید می گردد. پس کسی که در این عالم آینه و کاس قلبش پر شد از حرارت محبت حق تعالی و اولیای او ، «در قیامت همین محبت ، به صورت نهری می گردد و به کاسه ئی از آن ، محبّ را سیراب می گردانند، زیرا مادامیکه انسان در این عالم طبیعت زندگی می کند چون در زندگی محتاج به لوازم بسیار است هر آنی طبیعت او را بطرفی می کشاند، ممکن نیست از جام معرفت و محبت سیراب گردد.لکن وقتی پرده عقب رفت و «علم و معارف به مرتبه شهود تام رسید » آن وقت از آن کأس محبت که شاید اشاره آیه به آن باشد سیراب می گردد و نا تمامی وی تمام میشود و «تکامل می یابد» .
عَيْنًا فِيهَا تُسَمَّىٰ سَلْسَبِيلًا» تشبیه به سلسبیل از جهت فراوانی و جریان آنست که این چشمه ها و نهرها در منزل های اهل بهشت بدون زحمت جاری و دائمی است .
پس غیر از مصداق آیات که اهل بیت باشند، هر کس که متصف به صفات نیکو گردیده و قدم پشت قدم اولیاء گذاشته ، و رو به کمال میرود را نیز شامل می شود.