چه کسانی مورد هدایت قرار می گیرند؟

چه کسانی مورد هدایت قرار می گیرند؟
اما در سومین آیه مورد بحث، صریحاً‌ می فرماید: تنها آن گروه از قرآن بهره مند می باشند که نیکوکار باشند «هدی و رحمة للمحسنین» برای نیکوکاران مایه هدایت و رحمت است.
سؤال: اکنون این سؤال پیش می اید که هرگاه فیض معنوی قرآن در شعاع وسیع و همگانی است ؛ پس چرا در آیه مورد بحث بهره گیری از آن را به نیکوکاران اختصاص داده است؟
پاسخ: پاسخ روشن است. قرآن که نسخه سعادت است که برای هدایت همگان فرو فرستاده شده است. و هدف از بعثت پیامبر خاتم نیز همین است و بس. اما تنها آن گروه بهره مند می گردند که: خود را در مسیر هدایت قرار داده و آماده بهره گیری باشند.
تا فردی آماده هدایت و بهره مندی نباشد، هرگز قرآن بحال او سود نمی بخشد.
مثلاً باران رحمت الهی بر دشت و دمن می ریزد تا سراسر صحرا را فرا بگیرد، ولی تنها آن گروه از کشاورزان بهره مند می شوند که زمین را برای کشت آماده کرده و دانه در آن پاشیده باشند.
بنابراین: هم صحیح است بگوییم که قرآن برای هدایت همه مردم فرو فرستاده شده است زیرا انگیزه از نزول قرآن هدایت همه جهانیان است. و هم صحیح است که بگوییم تنها آن گروه از قرآن بهره مند می شوند که نیکوکار باشند.
مهم اینکه : هدی و رحمة للمحسنین. هدایت در حقیقت مقدمه است برای رحمت پروردگار چرا که انسان اول در پرتو نور قرآن حقیقت را پیدا می کند و به آن معتقد می شود. و در عمل خود آن را بکار می بندد و به دنبال آن مشمول رحمت واسعه و نعمت های بی پایان پروردگار می گردد.
قابل توجه اینکه در قرآن مایه هدایت و رحمت (محسنین) شمرده شده، و در اول سوره نمل مایه هدایت و بشارت (مؤمنین) «هدی و بشری للمؤمنین» و اول سوره بقره مایه هدایت (متقین) «هدی للمتقین» آمده است.
نتیجه: این تفاوت تعبیر ممکن است به خاطر آن باشد که بدون تقوا و پرهیزگاری روح تسلیم و پذیرش حقایق در انسان زنده نمی شود و طبعاً هدایتی در کار نخواهد بود
و از این پذیرش حق که بگذریم مرحله ایمان فرا می رسد که علاوه بر هدایت بشارت به نعمت های الهی نیز وجود خواهد داشت. و اگر از مرحله تقوی و ایمان فراتر رویم و به مرحله عمل صالح برسیم رحمت خدا نیز در آنجا افزوده می شود.
چنانکه در سوره اسراء می خوانیم
« وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاء وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ وَلاَ یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إَلاَّ خَسَارًا^»
(آیاتی از قران می فرستیم که مایه شفاء و وسیله رحمت برای گروه با ایمان است).
قران در عین اینکه نجات دهنده انسانها از بیماری های فردی و اجتماعی، و مایه رحمت برای همه جهانیان است ولی تنها آن گروه از این خوان گسترده بهره مند می شوند که آماده بهره مندی باشند. گروه دیگر که در آنها آمادگی وجود ندارد نه تنها بهره ای نمی برند بلکه با شنیدن ایاتی از قرآن از حق روی گردان شده و گاهی به عقب روی می نهند. و در آیات دیگر می فرماید: « وَلَقَدْ صَرَّفْنَا فِی هَذَا الْقُرْآنِ لِیَذَّکَّرُواْ وَمَا یَزِیدُهُمْ إِلاَّ نُفُورًا »
ما در این قرآن به طور تفصیل پیرامون موضوعاتی سخن گفتیم ولی نسبت به مشرکان جز دوری از حق نتیجه ای نمی بخشد.
از این جهت قرآن پس از آن که خود را شفا دهنده و مایه رحمت برای گروه با ایمان می داند صریحاً اعلام می دارد که گروه ظالم و ستمگر از این قرآن جز زیان بهره ای نمی برند.
زیرا قرآن با دلائل روشن حجت را بر گروه های منحرف تمام کرده و زبان آنان را در روز رستاخیز می بندد. دیگر نمی توانند بگویند پروردگارا ما را معذور بدار و ما به وظایف و تکالیف خود جاهل و نادان بودیم. بلکه به آنان خطاب می شود :‌
« قَالَ کَذَلِکَ أَتَتْکَ آیَاتُنَا فَنَسِیتَهَا وَکَذَلِکَ الْیَوْمَ تُنسَی ^»
خداوند به آنان می گوید ایات و پیامبران به سوی تو آمدند ولی تو آنها را به دست فراموشی سپردی. امروز تو نیز فراموش می شود. و قرآن بار دیگر حقیقت را به روشن ترین وجه بیان می کند و می فرماید: « یُضِلُّ بِهِ کَثِیراً وَیَهْدِی بِهِ کَثِیراً وَمَا یُضِلُّ بِهِ إِلاَّ الْفَاسِقِینَ »
(با مثالهای) قرآن گروهی گمراه و گروه زیادی هدایت می شوند و جز بدکاران کسی گمراه نمی گردد.
مولوی می گوید: مثل قرآن مانند طناب چاه است که گروهی به وسیله آن از چاه بیرون می آیند و برخی بوسیله آن در درون آن وارد می شوند. این تقصیر طناب نیست بلکه تقصیر آن کسی است که از آن بطور معکوس استفاده می کند.