انتظار و فضیلت آن 

انتظار و فضیلت آن

منبع : پرتوی از سیمای مهدویت در قرآن و حدیث، ص: ۲۰۱؛ مردانى، خير الله‏

مفهوم انتظار

یکی از مباحث بسیار مهمّ در رابطه با غیبت امام عصر عجّل اللّه تعالی فرجه الشّریف، مسئله انتظار است و درباره فضیلت آن، احادیث فراوانی در منابع اسلامی وجود دارد که اگر بخواهیم تمام آن احادیث را بررسی نمائیم خود بحث مفصّلی خواهد بود و لذا برای اینکه بحث اجمالی در این زمینه داشته باشیم، نخست به ذکر چند حدیث در این باره اکتفا، نموده و بعد مفهوم انتظار سازنده را یادآوری می نمائیم:

امّا احادیث:

۱- پیامبر عالیقدر اسلام فرموده است:

افضل العبادة انتظار الفرج.^[۱]

۲- علی علیه السّلام می فرماید:

المنتظر لامرنا کالمتشحّط بدمه فی سبیل اللّه.^[۲]

کسی که در انتظار امر ما به سر می برد، همچون کسی است که در راه خدا بخون خود غلطیده است.

۳- امام باقر علیه السّلام فرموده است:

یأتی علی النّاس زمان یغیب عنهم امامهم، فیا طوبی للثّابتین علی امرنا فی ذلک الزّمان، انّ أدنی ما یکون لهم من الثّواب أن ینادیهم الباری ء عزّ و جلّ: عبادی آمنتم بسرّی و صدّقتم بغیبی، فابشروا بحسن الثّواب منّی، فانتم عبادی و امائی حقّا، منکم أتقبّل و عنکم أعفو و لکم أغفر و بکم أسقی عبادی الغیث و أدفع عنهم البلاء، و لولاکم لأنزلت علیهم عذابی.^[۳]

یعنی: زمانی برای مردم می آید که امامشان غایب می شود، خوشا به حال کسانی که بر امامت ما در آن زمان ثابت قدم و پایدار بمانند، کمترین ثواب آنان این است که خداوند باری تعالی به آنها می فرماید: که ای بندگان و کنیزانم به سرّی از من ایمان آوردید و غیبی را از ناحیه من تصدیق نمودید، پس مژده باد به شما از ناحیه من، درگذرم از شما و شما را بیامرزم و بواسطه وجود شما باران را بر بندگان نازل کنم و بلاء را از آنها دور می گردانم و اگر شما نبودید هر آینه عذاب را بر آنان نازل می کردم.

۴- امام صادق علیه السّلام می فرماید:

من مات منتظرا لهذا الأمر، کان کمن کان مع القائم فی فسطاطه، لا بل کان بمنزلة الضّارب بین یدی رسول اللّه صلّی اللّه علیه و اله و سلم بالسّیف.^[۴]

یعنی: هر کس به انتظار ظهور امام زمان بمیرد، همانند کسی است که در خیمه مخصوص امام زمان می باشد نه بلکه چون کسی است که در خدمت و رکاب پیامبر صلّی اللّه علیه و اله و سلم شمشیر می زند.

مفهوم انتظار و وظیفه منتظر

آنچه از بررسی روایات مربوط به انتظار نتیجه می شود آن است که انتظار هیچگاه به معنای فراموش کردن تعهّدات اسلامی و بخصوص ترک مسئولیت ها نیست، بلکه انتظار به معنا و مفهوم تعهّد در قبال برنامه اسلام و آمادگی در جهت دخول در صفوف اصحاب و لشکریان حضرت بوده و جنگ و ستیز با تمام مظاهر شرک و کفر و استکبار می باشد. بعبارت دیگر انتظار مسئولیت ساز مورد توجّه پیشوایان اسلام است نه انتظار مسئولیت سوز.

اصولا در جامعه ای که امر به معروف و نهی از منکر ترک شود، آن جامعه از دیدگاه اسلام جامعه زنده نیست و مردمانش مردگانی متحرّک هستند.

انتظاری که آن همه فضیلت برای آن در احادیث بیان شده هیچگاه به معنای فرار از زیر بار مسئولیت های اسلامی نیست بلکه انتظار، تلاشی پی گیر برای زمینه سازی ظهور حضرت مهدی علیه السّلام است.

انسان منتظر همچون کشتی در برخورد با امواج خروشان دریا به پیش می تازد، در فساد محیط نه تنها حلّ نمی شود بلکه سعی و توانش در جهت اصلاح محیط است.

منتظر از دیدگاه ائمّه و پیشوایان دینی ما، انسانی وارسته و با تقوی و دارای محاسن اخلاقی و اعمال صالح است آنچنانکه امام صادق علیه السّلام درباره منتظر حقیقی چنین می فرماید:

ألا اخبرکم بما لا یقبل اللّه عزّ و جلّ من العباد عملا الّا به؟ فقلت: بلی، فقال: شهادة ان لا اله الا اللّه و انّ محمّدا عبده و رسوله و الاقرار بما أمر اللّه، و الولایة لنا، و البرائة من اعدائنا یعنی الائمّة خاصّة و التّسلیم لهم، و الورع و الاجتهاد و الطّمأنینة و الانتظار للقائم علیه السّلام، ثمّ قال: انّ لنا دولة یجیئ اللّه بها اذا شاء ثمّ قال: من سرّه ان یکون من اصحاب القائم، فلینتظر و لیعمل بالورع و محاسن الاخلاق، و هو منتظر، فان مات و قام القائم بعده کان له من الاجر مثل أجر من أدرکه، فجدّوا و انتظروا هنیئا لکم ایتها العصابة المرحومة.^[۵]

یعنی: آیا شما را خبر نکنم از چیزی که خداوند هیچ عملی را از بندگان بدون آن نمی پذیرد؟ (ابو بصیر گوید) عرضه داشتم: چرا بفرمائید، پس امام فرمود:

گواهی دادن بر اینکه معبودی غیر از خداوند نمی باشد و اینکه محمّد صلّی اللّه علیه و اله و سلم بنده او و فرستاده او می باشد و اقرار نمودن بهر آنچه که خداوند به آن امر فرموده است و دوستی برای ما و بیزاری از دشمنان ما، یعنی امامان بخصوص، و تسلیم شدن به آنان و پرهیز و کوشش و تلاش و اطمینان داشتن و در انتظار قائم ما بودن و سپس فرمود: ما را دولتی در پیش است که هروقت خدا بخواهد آن را پیش خواهد آورد.

سپس فرمود: کسی که دوست دارد از اصحاب امام زمان باشد، باید به انتظار باشد و با همین حال انتظار، به پرهیز از گناه بوده و اخلاق نیکو داشته باشد، پس او منتظر است و اگر اجل او برسد و امام قائم پس از مرگ او قیام کند، پاداش او همانند کسی است که امام قائم را درک کند، پس بکوشید و به انتظار باشید، گوارا باد شما را ای گروهی که مشمول رحمت خدا هستید.

یکی از مسائلی که در کتابهای نوشته شده در باب غیبت امام زمان علیه السّلام بدان توجه داده شده آمادگی رزمی شیعیان است چنانچه امام صادق علیه السّلام فرموده:

لیعدّنّ احدکم لخروج القائم علیه السّلام و لو سهما، فانّ اللّه تعالی اذا علم ذلک من نیته رجوت لان ینسئ فی عمره حتّی یدرکه.^[۶]

یعنی: هر یک از شما برای خروج قائم علیه السّلام سلاحی مهیا کند هرچند که یک تیر باشد که خدای تعالی هرگاه بداند که کسی چنین نیتی دارد، امیدوارم عمرش را طولانی گرداند، تا خدمت امام برسد و از یاری کنندگان و یاوران او باشد.

بنابراین انتظار روح امید را زنده می کند و یک انسان منتظر مصلح جهانی خود نیز صالح است زیرا اگر صالح نباشد سنخیت با مصلح ندارد که بتواند برنامه ای هماهنگ و هم سو با برنامه مصلح داشته باشد و در غیر این صورت امام زمان علیه السّلام از وی انتقام خواهد گرفت بخاطر اینکه او مسئولیت اسلامی خود را فراموش کرده بود و به پیروی از تمنّیات دل و هوای نفس، خود را در صف دشمنان حضرت قرار داده و لذا حضرت نیز از دشمنان دین انتقام خواهد گرفت و آرزوی دیدار آن حضرت با شرائطش توصیه شده چنانچه منتظر واقعی و حقیقی آدابی را باید در زمان غیبت آن حضرت رعایت کند.

امام صادق علیه السّلام در زمینه آرزوی دیدار با امام زمان علیه السّلام چنین فرموده:

اذا تمنّی أحدکم القائم فلیتمنّه فی عافیة فانّ اللّه بعث محمّدا صلّی اللّه علیه و اله و سلم رحمة و یبعث القائم نقمة.^[۷]

یعنی: آن هنگام که یکی از شما تمنّای لقاء و وصال امام زمان را نمود باید شرط کند که این دیدار عافیت بخش باشد زیرا خداوند محمّد صلّی اللّه علیه و اله و سلم را به رحمت و مهر مبعوث نمود و امام قائم علیه السّلام را برای انتقام، از غیبت برون آورد.

یک منتظر حقیقی در رابطه با دیدار آن حضرت نه تنها احساس بیم و وحشت نمی کند بلکه هنگامی که بوصال حضرت رسید، با دلی مطمئن در خدمت حضرت خواهد بود. امّید است که خداوند همه دوستان و شیعیان اهل بیت عصمت و طهارت را موفّق به پیروی از فرامین قرآن و عترت فرماید.

پی نوشت ها

[۱] كمال الدّين صدوق، جلد ۱، ص ۲۸۷- منتخب الأثر، ص ۴۹۹- بحار الانوار، جلد ۵۲، ص ۱۲۵- ينابيع المودّة، جلد ۲، ص ۴۹۴، چاپ استانبول.

[۲] منتخب الأثر، ص ۴۹۶- كمال الدّين، شيخ صدوق، جلد ۲، ص ۵۴۸، چاپ قم.

[۳] بحار الانوار، جلد ۵۲، ص ۱۴۵- كمال الدّين، جلد ۱، ص ۴۴۶- منتخب الأثر، ص ۵۱۳٫

[۴] بحار الانوار، جلد ۵۲، ص ۱۴۶- كمال الدّين، شيخ صدوق، جلد ۲، ص ۷- منتخب الأثر، ص ۴۹۵٫

[۵] غيبت نعمانى، ص ۲۰۰- بحار الانوار، جلد ۵۲، ص ۱۴۰، چاپ بيروت.

[۶] غيبت نعمانى، ص ۳۲۰، چاپ تهران- يوم الخلاص، ص ۲۷۱، چاپ ايران.

[۷] روضة الكافى، جلد ۲، ص ۵۵٫