اطاعت والدین در محدوده الهی

اطاعت والدین در محدوده الهی
«وَإِن جَاهَدَاکَ عَلی أَن تُشْرِکَ بِی مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا وَصَاحِبْهُمَا فِی الدُّنْیَا مَعْرُوفًا وَاتَّبِعْ سَبِیلَ مَنْ أَنَابَ إِلَیَّ ثُمَّ إِلَیَّ مَرْجِعُکُمْ فَأُنَبِّئُکُم بِمَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ»
و هر گاه تلاش کنند آنها که موجودی را شریک من قرار دهی که از آن آگاهی نداری. (بلکه می دانی باطل است) از آنها اطاعت مکن، ولی به آنها در دنیا به طرز شایسته ای رفتار کن، و پیروی از راه کسانی بنما که به سوی من آمده اند، سپس بازگشت همه شما به سوی من است و من شما را از آنچه عمل می کردید آگاه می کنم.
از آنجا که توصیه به نیکی در مورد پدر و مادر، ممکن است این توهم را برای بعضی ایجاد کند. که حتی در مسأله عقائد و کفر و ایمان، باید از آنها اطاعت کرد ، در آیه بعد می فرماید: « وَإِن جَاهَدَاکَ عَلی أَن تُشْرِکَ بِی مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا »
هرگز نباید رابطه انسان و پدر و مادرش، مقدم بر رابطه او با خدا باشد، و هرگز نباید عواطف خویشاوندی حاکم بر اعتقاد مکتبی او گردد.
تعبیر. «جاهداک» اشاره به این است که پدر و مادر گاه به گمان اینکه سعادت فرزند را می خواهند، تلاش و کوشش می کنند که او را به عقیده انحرافی خود بکشانند.
و این در مورد همه پدر و مادران دیده می شود (مسئله حجاب – نماز- تقلید) وظیفه فرزندان این است که هرگز در برابر این فشارها تسلیم نشوند.
و استقلال فکری خود را حفظ کنند، و عقیده توحید را با هیچ چیز معاوضه نکنند و از طرفی چون ممکن است این توهم که در برابر پدر و مادر مشرک، باید شدت عمل .و بی حرمتی به خرج داد بلافاصله اضافه می کند که عدم اطاعت آن ها در مسأله کفر و شرک دلیل بر قطع رابطة مطلق با آنها نیست بلکه در عین حال با آنها در دنیا به طرز شایسته ای رفتار کن.
« وَصَاحِبْهُمَا فِی الدُّنْیَا مَعْرُوفًا »
از نظر دنیا و زندگی مادی با آنها مهر و محبت و ملاطفت کن و از نظر اعتقاد و برنامه های مذهبی، تسلیم افکار و پیشنهادهای آنها نباش.
این درست نقطه اصلی اعتدال است که حقوق خدا و پدر و مادر در آن جمع است. لذا بعداْ‌ می افزاید: « وَاتَّبِعْ سَبِیلَ مَنْ أَنَابَ إِلَیَّ »
و باز ذات احدّیت انسان را توصیه می نماید که بایستی متابعت نمائی راه کسی را که به من بازگشت نموده. یعنی تو تابع کسی شوی که تو را به سوی توحید و یگانگی خدای متعالی ارشاد نماید که او. محمّد صلی الله علیه و آله و مؤمنین خواهند بود.
« ثُمَّ إِلَیَّ مَرْجِعُکُمْ فَأُنَبِّئُکُم بِمَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ »
چرا که بعد از آن (بازگشت همه شما به سوی من است و من شما را از آنچه در دنیا عمل می کردید آگاه می سازم. و برطبق آن پاداش و کیفر می دهم و آن وقتی است که نامه اعمال به دست انسان می رسد وقتی کار بد خود را می بیند. می گوید: ای وای بر من این چه کتابی است «ما لهذا الکتاب لا یغادر صغیره و لا کبیره الاّ احصیها » هیچ عمل کوچک و بزرگی نیست مگر اینکه در آن ضبط گردیده.
امام باقر (ع) می فرماید:«اتقوا المحقرات من الذنوب. فان لها طالباْ. یقول احدکم اذنب و استغفر، ان الله عزوجل یقول. سنکتب ما قدموا و آثارهم و کل شی فی امام مبین. و قال عزوجل : ان تک مثقال حبه من خردل…. »
از گناهان کوچک بپرهیزید چرا که سرانجام کسی از آن باز خواست می کند. گاهی کسی می گوید کذاه بعد استغفارکی می کنیم ولی خداوند می گوید: ما تمام آنچه از پیش فرستاده اند و همچنین آثارشان را همه چیز را در لوح محفوظ احصا کرده ایم.