زمزمه عـرفان مطالب تربيتي، عرفاني و اخلاقي و كتاب‌هاي سركار خانم طاهره سادات زرگرمرادي
مرحله پنجم
آیات ۱۶ تا ۱۹ .
يَا بُنَيَّ إِنَّهَا إِنْ تَكُ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَكُنْ فِي صَخْرَةٍ أَوْ فِي السَّمَاوَاتِ أَوْ فِي الْأَرْضِ يَأْتِ بِهَا اللَّهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ ﴿١٦﴾ يَا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلَاةَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا أَصَابَكَ ۖ إِنَّ ذَٰلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ ﴿١٧﴾
وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا ۖإِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ ﴿١٨﴾
وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ وَاغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ ۚ إِنَّ أَنْكَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ ﴿١٩﴾
ترجمه آیات
پسركم ! اگر عمل هموزن دانه خردلى و در درون سنگى يا در آسمانها يا در دل زمين باشد ، خدا آن را [در قيامت براى حسابرسى] مىآورد ؛ يقيناً خدا لطيف و آگاه است .«۱۶»
پسركم ! نماز را برپا دار و مردم را به كار پسنديده وادار و از كار زشت بازدار و بر آنچه [از مشكلات و سختىها] به تو مىرسد شكيبايى كن ، كه اينها از امورى است كه ملازمت بر آن از واجبات است .«۱۷»
متكبرانه روى از مردم برمگردان ، و در زمين با ناز و غرور راه مرو ، همانا خدا هيچ خودپسند فخرفروش را دوست ندارد .«۱۸»
و در راه رفتنت ميانهرو باش ، و از صدايت بكاه كه بىترديد ناپسندترين صداها صداى خران است .«۱۹»
تفسیر آیات
اشاره به صفات خداوند
« یَا بُنَیَّ إِنَّهَا إِن تَکُ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِّنْ خَرْدَلٍ فَتَکُن فِی صَخْرَةٍ أَوْ فِی السَّمَاوَاتِ أَوْ فِی الْأَرْضِ یَأْتِ بِهَا اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَطِیفٌ خَبِیرٌ »
پسرم اگر به اندازه سنگینی دانه خردلی (عمل نیک یا بد) باشد در دل سنگ یا در گوشه ای از آسمانها و زمین قرار گیرد خداوند آن را (در قیامت برای حساب) می آورد. خداوند دقیق و آگاه است.
از جمله موعظه های لقمان به پسرش این است که می گوید ای پسرک من، گویا از روی شفقت پدر می گوید: ای بچه من اگر عمل تو به قدر دانه اسفندی باشد. در شکم سنگی یا در آسمانها مخفی گردیده موقعی که به سوی خدا بازگشت می نمائی خدا آنرا می آورد و نزد تو حاضر می گرداند.
این آیه دلالت واضح دارد که آنچه انسان در دنیا عمل نموده از خوب و بد سر سوزنی از آن فانی نگردیده تماماْ با آثار و خواص آن درصفحه نفسش نقش بسته و در باطن انسان مخفی و در قیامت که (یوم تبلی السّرائر) است کتاب نفس باز می شود و طوری در نظر صاحبش ارائه می شود که گویا گمان می کند آلان مشغول به آن اعمال است (فوجدوا ما عملوا حاضراْ) و شاید سرّش این باشد که چون قیامت عالم جمع است قوله تعالی (یجمعکم لیوم الجمع) و آخرین سیر تکاملی بشری است این است که آنچه از اول عمر تا آخر از ملکات حمیده و یا نکوهیده، و نیز اعمال و افعالی که از وی صادر گردیده و در دنیای خود کسب کرده تماماْ با وی همراه است.
« إِنَّ اللَّهَ لَطِیفٌ خَبِیرٌ ». به درستی که خداوند باریک بین است. هر چیز کوچک یا بزرگ و در منتهی درجه عظمت تماماْ در علم حضوری او حاضر و به آن داناست.