سخنان مفسرین در توجیه نعمتهای باطنه

سخنان مفسرین در توجیه نعمتهای باطنه
به روایت ابن عباس نعمت ظاهر، نعمتی است که متعلق به علم انسان است. و نعمت باطنه آنچه مصالح دین و دنیای وی است که غیر از حق تعالی کسی عالم به آن نیست.
بعضی نعمت ظاهره را اعضای ظاهری، و نعمت باطنه را قلب شمرده اند .
و بعضی ظاهره را زیبائی صورت و قامت راست و سلامت اعضاء و …. و نعمت باطن را معرفه الله دانسته اند.
در حدیثی که ابن عباس از رسول خدا سئوال کرد از نعمت ظاهر و باطنه، حضرت فرمودند: یا بن عباس ، نعمت ظاهر اسلام است و آفرینش کامل و منظم تو بوسیله پروردگار و روزی هائی که به تو ارزانی داشته ؛ و اما نعمت باطنه، پوشاندن زشتیهای اعمال تو و رسوا نکردن در برابر مردم است.
در حدیثی امام محمد باقر (ع) می فرماید: نعمت ظاهر پیغمبر صلی الله علیه و آله و ما جاء به است «معرفة الله، توحید،» و نعمت باطنه ولایت اهل بیت و محبّت به ما است، در حقیقت هیچ یک از آنها منافاتی در تفسیر ندارند و هر کدام یکی از مصداقهای روشن نعمت ظاهر و باطن را بیان می کند بی آنکه مفهوم گستردة‌ آن را محدود سازد .
ظاهراْ نعمت ظاهر آن نعمتهائی است که تعلَق به جسم و بدن انسان دارد، و نعمت باطن آن نعمتهايی خواهد بود که متعلّق به نفس و روح و قلب انسان باشد که خدای متعال همین طوری که نعمتهای ظاهر را در دسترس انسان قرار داده که به کسب و عمل بر خود فراهم نماید. همین طور در استعداد وی کسب ظفر یافتن به نعمتهای باطنی را نیز گذاشته ، و شکی نیست که بالاترین نعمتهای باطنی نعمت علم و معارف و فهم حقایق است.