فرق بین علم و هدایت

فرق بین علم و هدایت
در اینکه فرق بین علم و هدایت و کتاب منیر چیست؟ شاید بهترین بیان این باشد که (علم) اشاره به ادراکاتی است که انسان از طریق عقل و خرد خویش درک می کند. و (هدی) اشاره به معلمان و رهبران الهی و آسمانی ودانشمندانی است که می توانند در این مسیر دست او را بگیرند و به سر منزل مقصود برسانند .
و منظور از (کتاب منیر) کتابهای آسمانی می باشد که از طریق وحی، قلب و جان انسان را پر فروغ می سازد. در حقیقت این گروه لجباز و لجوج نه خود دانشی دارند، و نه به دنبال راهنما و رهبری هستند و نه از وحی الهی استمداد می جویند.
و چون راه هدایت در این سه امر منحصر است ، لذا با ترک آنها به وادی گمراهی و وادی شیاطین کشیده شده اند ؛ اینها از روی عناد و کبر در ذات حق تعالی یا صفات و افعال او بحث می کنند. و می خواهند اظهار فضل و دانش نمایند و به گمان فاسد خود از اینراه خود را در بی دینی قانع گردانند.
و در آیه بعد می فرماید:
« وَإِذَا قِیلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا مَا أَنزَلَ اللَّهُ قَالُوا بَلْ نَتَّبِعُ مَا وَجَدْنَا عَلَیْهِ آبَاءنَا أَوَلَوْ کَانَ الشَّیْطَانُ یَدْعُوهُمْ إِلَی عَذَابِ السَّعِیرِ ^»
وقتی به آنها گفته می شود از (آئینی که) خداوند فرستاده است پیروی نمائید می گویند ما از روشی که نیاکان خود را بر آن یافته ایم پیروی می کنیم.
آیا صحیح است که از شیطان پیروی کنند)هر چند آنان را به عذاب دوزخ دعوت کند؟
می فرماید: هنگامی که به آنها گفته شود، از آنچه خداوند نازل کرده پیروی کنید می گویند: نه، ما از چیزی پیروی می کنیم که پدران خود را بر آن یافتیم.
از آنجا که پیروی از نیاکان جاهل و منحرف، جزء هیچ یک از طریق سه گانه هدایت آفرین که ذکر شد نیست، یعنی بدون این سه هدایت، که علم، هدی و کتاب منیر قرآن از آن به عنوان راه شیطان یاد کرده ، و راه شیطان را چنین یاد می کند و می فرماید:
« أَوَلَوْ کَانَ الشَّیْطَانُ یَدْعُوهُمْ إِلَی عَذَابِ السَّعِیرِ »
آیا حتی اگر شیطان آنها را دعوت به عذاب آتش فروزان کند، باز هم از او تبعیت می کنند؟
اشاره به این که ، این مردمان با روش شیطانی ، اینان تابع شیطان گردیده اند که شیطان بالقاء در نفسشان آنها را دعوت می نماید و آنها را می کشاند به سوی آتش جهنم.
آیا هیچ عاقلی دعوت پیامبران الهی را به سوی بهشت رها می کند و به دنبال دعوت شیطان به سوی جهنم رود؟.
سپس اشاره به گروه مؤمنین نموده و می فرماید:
« وَمَن یُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَی اللَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَی وَإِلَی اللَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ»
هر کس خدای یگانه را بپرستد و تسلیم امر او گردد و عمل نیک انجام دهد به دست آویز محکم و استواری چنگ زده است.بازگشت همه کارها به سوی خداست.
می فرماید: هركس همه وجود خود را به سوى خدا كند در حالى كه نيكوكار باشد؛
منظور از «تسلیم وجه برای خدا » در حقیقت اشاره به توجه کامل با تمام وجود به ذات پاک پروردگار است . زیرا «وجه» به (معنی صورت است) و چون صورت شریفترین عضو بدن و مرکز مهمترین حواس انسانی است ، بطور کنایه از ذات او به کار می رود.
یعنی کسی که قلب و جان خود را تسلیم خدا کند و در آستان پروردگار ، سر تسلیم و اطاعت فرود آورد ، بى‏ترديد به محكم‏ترين دستگيره چنگ زده است ؛ اما شرطش آن است که «محسن» باشد.
تعبیر به محسن از قبیل ذکر عمل صالح بعد از ایمان است و می فرماید: عاقبت همه كارها فقط به سوى خداست .
[خداوند به پیامبرش] می فرماید: هركس كفر ورزد ، كفرش تو را اندوهگين نسازد؛ بازگشت آنان فقط به سوى ماست ، پس آنان را از آنچه انجام داده‏اند آگاه مى‏كنيم ؛ يقيناً خدا به نيّات و اسرار سينه‏ها داناست .