آیات آفاقی و انفسی

مرحله هشتم
آیات ۳۱ و ۳۲
« أَلَمْ تَرَ أَنَّ الْفُلْکَ تَجْرِی فِی الْبَحْرِ بِنِعْمَتِ اللَّهِ لِیُرِیَکُم مِّنْ آیَاتِهِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِّکُلِّ صَبَّارٍ شَکُورٍ ^»
آیا ندیدی کشتیها بر صفحه دریاها به فرمان خدا، و به برکت او حرکت می کنند؟
او می خواهد گوشه ای از آیاتش را به شما نشان دهد. که در این ها آیات و نشانه هائی است برای کسانی که شکیبا و شکر گزارند.
« وَإِذَا غَشِیَهُم مَّوْجٌ کَالظُّلَلِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ فَلَمَّا نَجَّاهُمْ إِلَی الْبَرِّ فَمِنْهُم مُّقْتَصِدٌ وَمَا یَجْحَدُ بِآیَاتِنَا إِلَّا کُلُّ خَتَّارٍ کَفُورٍ ^»
و هنگامی که موجی همچون ابرها (در سفرهای دریائی) آنها را بپوشاند (و بالای سر آنها قرار گیرد) خدا را با اخلاص می خوانند، اما هنگامی که آنها را به خشکی نجات داد بعضی راه اعتدال را پیش می گیرند. (و به ایمان خود وفادار می مانند در حالی که بعضی دیگر فراموش کرده راه کفر در پیش می گیرند) آیات ما را هیچکس جز پیمان شکنان کفران کننده انکار نمی کنند.

تفسیر آیات
آیات آفاقی و انفسی
باز در این دو آیه مورد بحث سخن از نعمتهای خدا و دلائل توحید در آفاق و انفس است. همانطور که در سوره فصلت می فرماید:
« سَنُرِیهِمْ آیَاتِنَا فِی الْآفَاقِ وَفِی أَنفُسِهِمْ حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ ^»
به زودى نشانه‏هاى خود را در كرانه‏هاى جهان و در نفوس خودشان به آنان نشان خواهيم داد تا براى آنان روشن شود كه بى‏ترديد او حق است . آيا بس نيست كه پروردگارت [با ارائه كردن حقايق تكوينى و دلايل طبيعى] بر همه چيز گواه است [كه تنها او آفريننده و بى‏نياز است و غير او مخلوق و از هر جهت نيازمند به اوست .].
در اولین آیه سخن از برهان نظم به میان می آید ، و در دومین آیه سخن از توحید فطری است که مجموعا آیات و بحثهای قبل را تکمیل می کند ، و می گوید
« أَلَمْ تَرَ أَنَّ الْفُلْکَ تَجْرِی فِی الْبَحْرِ بِنِعْمَتِ اللَّهِ ^»
آیا ندیدی کشتیها بر صفحه دریاها به فرمان خدا و به برکت و نعمت او حرکت می کنند.
هدف اینست که گوشه ای از آیات عظمتش را به شما نشان دهد. «لیریکم من آیاته» آری اینها نشانه هائی است برای کسانی که بسیار شکیبا و شکرگزارند دون شک، و حرکت کشتیها بر صفحه (اقیانوسها) و (محیط) نتیجه مجموعه ای از قوانین آفرینش است:
۱ – حرکت منظم بادها از یکسو
۲ – وزن مخصوص چوب با موادی که با آن کشتی را می سازند از سوی دیگر
۳ – میزان عظمت آب
۴ – فشاری که از ناحیه آب بر اجسامی که در آن شناور می شوند.
هر گاه در یکی از این امور اختلالی رخ دهد یا کشتی در قعر دریا فرو می رود یا واژگون می شود و یا در وسط دریا سرگردان و حیران می ماند.
اما خداوندی که اراده کرده است پهنه دریاها را بهترین شاهراه برای مسافرت انسانها، و حمل مواد مورد نیاز از نقطه ای به نقطه دیگر قرار دهد ، این شرائط را که هر یک نعمتی از نعمتهای او است فراهم ساخته عظمت قدرت خدا در صفحه اقیانوسها و کوچکی انسان در مقابل آن به قدری است که کشتیها با این همه بار و مسافر، ثقالت و سنگینی بر روی آب جریان دارد.
در گذشته و حال بزرگترین و مفیدترین وسیله حمل و نقل انسانها و کالاها کشتی بوده ، و در گذشته که تنها از نیروی باد برای حرکت کشتی استفاده می شد اگر تمام مردم جهان جمع می شدند که یک کشتی را در وسط دریا بر خلاف مسیر یک باد سنگین به حرکت در آورند قدرت نداشتند.
و امروز هم که قدرت موتورهای عظیم جانشین باد شده است با وزش طوفان آنقدر سخت و سنگین است که عظیمترین کشتیها را جابجا می کند و گاه آنها را در هم می شکند.