تأکید بر تلاوت سوره حمد
با توجه به مسائل فوقالذکر، گوشه ای از فضیلت این سوره مبارکه روشن شد که چرا در احادیث اسلامی در منابع شیعه و سنی اینهمه بر تلاوت آن تاکید شده است.
زیراتلاوت آن به انسان، روح ایمان میبخشد، او را به خدا نزدیک میکند، صفای دل و روحانیت میآفریند، اراده انسان را قوی و تلاش او را در راه خدا و خلق افزون میسازد، میان او، گناه، انحراف فاصله میافکند.
به همین دلیل امام صادق(ع) در حدیثی می فرماید:
«رن ابلیس اربع رنات اولهنّ یوم لعن، و حین اهبط الی الارض، و حین بُعث محمد(ص) علی حین فترة من الرسل، و حین انزلت ام الکتاب»(شیطان چهار بار فریاد کشید و ناله سر داد.
نخستین بار روزی بود که از درگاه خدا رانده شد و سپس هنگامی که از بهشت به زمین تنزل یافت، سومین بار هنگامی که حضرت رسول(ص) بعد از فترت پیامبران مبعوث شدند، و آخرین بار زمانی بود که سوره حمد نازل شد).
درسهای تربیتی سوره حمد
۱ـ انسان در تلاوت سوره حمد با «بسم الله» از غیر خدا قطع امید میکند.
۲- با «رب العالمین» و «مالک یوم الدین» احساس می کند که مربوب و مملوک است؛ و خودخواهی و غرور را کنار می گذارد.
۳ـ با کلمه «عالمین» میان خود و تمام هستی ارتباط بر قرار می کند.
۴ـ با گفتن «الرحمن الرحیم» خود را در سایه لطف او می داند.
۵ـ با «مالک یوم الدین» غفلتش از آینده زدوده می شود.
۶ ـ با گفتن «ایاک نعبد» ریا و شهرت طلبی را زایل می کند.
۷ـ با «ایّاک نستعین» از ابرقدرت ها نمی هراسد.
۸ ـ از «انعمت» می فهمد که نعمت ها به دست اوست.
۹ – با «اهدنا» رهسپاری در راه حق و طریق مستقیم را درخواست می کند.
۱۰ – در «صراط الذین انعمت علیهم» همبستگی خود را با پیروان حق اعلام می کند.
۱۱ ـ با «غیر المغضوب علیهم» و «و لا الضالین» بیزاری و برائت از باطل و اهل باطل را ابراز میدارد. اما متاسفانه چون در نماز به این معانی عمیق توجه نمی شود، حضور قلب در نماز کمتر است.