معنای حمد

مفهوم حمد، ترکیبی از مفهوم «مدح و شکر» است. انسان در برابر جمال و کمال و زیبایی، زبان به ستایش و در برابر نعمت و خدمت و احسان دیگران، زبان به تشکر می گشاید.

خداوند متعال به سبب کمال و جمالش، شایسته ستایش و به واسطه احسان ها و نعمت هایش، لایق شکرگزاری است.
«الحمد لله» بهترین تشکر از خداوند است. هر کس در هر کجا، با هر زبانی، هرگونه ستایشی از هر کمال و زیبایی دارد، در حقیقت سرچشمه آن را ستایش می کند.

البته حمد خداوند منافاتی با سپاسگزاری از مخلوق ندارد، به شرط آن‌که به امر خدا و در خط و مسیر او باشد. خداوند مسیر رشد و تربیت همه را تعیین نموده است:

قَالَ فَمَنْ رَبُّكُمَا يَا مُوسَى ﴿٤٩﴾ قَالَ رَبُّنَا الَّذِي أَعْطَى كُلَّ شَيْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَى
فرعون گفت: اى موسى! پروردگار شما دو نفر كيست؟ «۴۹» گفت: پروردگار ما كسى است كه به موجودات را نعمت وجود بخشیده، و سپس به راه کمالش هدایت نموده است.

او به زنبور عسل یاد داده است که از چه گیاهی بمکد و به مورچه آموخته است که چگونه قوت زمستانی خود را ذخیره کند.
و نیز بدن انسان را چنان آفریده که هرگاه کمبود خون پیدا کرد، خون سازی نماید. چنین خداوندی، شایسته حمد و سپاسگزاری است.

بدان که جانت با اسماء آشناست

* حال که معنای اسماء را دانستی بدان که:
جانت با اسماء آشنایی تام دارد، در فطرت سالم تمام موجودات صفات دوست داشتنی است. تو از هر در که باز آیی به این خوبی و زیبای

دری باشد که از رحمت به روی خلق بگشایی
در حقیقت در طول عمر، جانت با این صفات آشنایی دارد و به آن مشغول هستی.

اصل توحید در مقام ظاهر این است که: «افعال را به حق رجوع دهی».و اصل باطن توحید که صفات و ذات را یکی دانی؛ «همه این آثار و خیرات از یک خدا هستند».
چون چنین شد پس هر حمد و ستایش تو، به خدا باز می‌گردد.