چرا مالک یوم الدین؟

این مالکیت نتیجه خالقیت است، آن‌کس که موجودات را آفریده تحت حمایت و پرورش قرار می دهد، و لحظه به لحظه فیض وجود و هستی به آن‌ها می بخشد، مالک حقیقی موجودات است.

مثال: نمونه ضعیفی از مالکیت حقیقی را در خودمان نسبت به اعضای بدنمان درک می‌کنیم. ما مالک چشم و گوش و قلب و اعصاب خویش هستیم، نه به معنی مالکیت اعتباری، بلکه یک نوع مالکیت حقیقی که از ارتباط و پیوند و احاطه سرچشمه می گیرد.

حال این سؤال پیش می آید که مگر خداوند مالک تمام این جهان نیست که ما از او تعبیر به مالک روز جزا می کنیم؟

جواب این است که: مالکیت خداوند گر چه شامل هر دو جهان است، اما بروز و ظهور این مالکیت در قیامت بیش‌تر است؛ زیرا در آن روز همه پیوندهای مادی و مالکیت‌‌های اعتباری بریده می شود و هیچ‌کس در آن‌جا چیزی از خود ندارد.

نکته ها

– مالکیت خداوند، حقیقی است و شامل احاطه و سلطنت است، ولی مالکیت‌های اعتباری، از سلطه مالک خارج می شود و تحت سلطه واقعی او نیست.(مالک یوم الدین)

– با آن‌که خداوند، مالک حقیقی همه چیز در همه وقت است، مالکیت او در روز قیامت و معاد جلوه دیگری دارد.

– در آن روز تمام واسطه ها و اسباب قطع می شوند.«تقطعت بهم الاسباب»

– نسبت ها و خویشاوندی ها از بین می رود. «فلا انساب بینهم»

– مال و ثروت و فرزندان، ثمری ندارند. «لا ینفع مال و لابنون»

– بستگان و نزدیکان نیز فایده ای نمی رسانند. «لن تنفعکم ارحامکم»

– نه زبان، اجازه عذرتراشی دارد و نه فکر، فرصت تدبیر. تنها راه چاره، لطف خداوند است که صاحب اختیار آن روز است.

– لفظ “دین” در معانی گوناگونی به کار رفته است:
الف) مجموعه قوانین آسمانی: «ان الدین عند الله الاسلام»
ب) عمل و اطاعت: «لله الدین الخالص»
ج) حساب و جزا: «ملک یوم الدین»

– «یوم الدین» در قرآن به معنای روز قیامت است که روز کیفر و پاداش می باشد. «یسئلون ایان یوم القیامه» می پرسند روز قیامت چه وقت است؟

قرآن در مقام معرفی این روز، می فرماید:
ثم ما ادراک ما یوم الدین. یوم لا تملک نفس شیئا والامر یومئذ لله

(ای پیامبر) نمی دانی روز دین چه روزی است؟ روزی که هیچ کس برای کسی کارآیی ندارد و آن روز تنها حکم و فرمان با خداست.
– «مالک یوم الدین» نوعی انذار و هشدار است، ولی با قرار گرفتن در کنارآیه «الرحمن الرحیم» معلوم می شود که بشارت و انذار باید در کنار هم باشند. نظیر آیه شریفه دیگر که می فرماید:

نبئ عبادی انی انا الغفور الرحیم. و ان عذابی هو العذاب الالیم
به بندگانم خبر بده که من بسیار مهربان و آمرزنده ام، ولی عذاب و مجازات من نیز دردناک است.

همچنین در آیه دیگر خود را چنین معرفی می کند:
قابل التوب شدید العقاب
خداوند پذیرنده توبه مردمان و عقوبت کننده شدید گناهکاران است.

– در اولین سوره قرآن، مالکیت خداوند عنوان شده است: «مالک یوم الدین»
و در آخرین سوره، ملکیت او: «ملک الناس»