آغاز داستان
از این جا داستان آغاز میشود، در حقیقت بشارتیکه قبلاً داده بود عنوان مقدمه ای داشت که به طور اجمال اشاره به سرانجام قصه مینمود.
آیات مورد بحث(۷ تا ۲۱) فصل اول داستان را دربرمیگیرد که همان مفارقت یوسف از یعقوب و بیرون شدنش از خانه پدر تا پابرجاشدنش در خانه عزیز مصر است، البته در خلال این احوال، به مساله به چاه انداختن یوسف به دست برادران، و بیرون شدنش به دست مکاریان، و فروخته شدنش و حرکتش به سوی مصر نیز اشاره دارد.
لَقَدْ كَانَ فِي يُوسُفَ وَإِخْوَتِهِ آيَاتٌ لِلسَّائِلِينَ ﴿٧﴾
بىترديد [در داستان] يوسف و برادرانش نشانههايى [از ربوبيّت، رحمت و لطف خدا] و(حاکم بودن اراده خداوندی) براى جویندگان و مردم كنجكاو است.
آیات و نشانه های قدرت نمایی خداوند
در داستان زندگی حضرت یوسف، آیات و نشانه های زیادی از قدرت نمایی خداوند به چشم میخورد، که هر کدام از آنها مایه عبرت و پند برای اهل تحقیق و جستجو است از آن جمله:
۱ـ خواب پر رمز و راز حضرت یوسف.
۲ـ علم تعبیر خواب.
۳ـ تشخیص و اطلاع یافتن یعقوب از آینده فرزند خود.
۴ـ در چاه بودن و آسیب ندیدن.
۵ـ نابیناشدن و دوباره بینا شدن.
۶ـ قهر چاه و اوج جاه.
۷ـ زندان رفتن و به حکومت رسیدن.
۸ـ پاک بودن و تهمت ناپاکی شنیدن.
۹ـ فراق و وصال.
۱۰ـ بردگی و پادشاهی.
۱۱ـ زندان را ترجیح دادن بر آلودگی گناه.
۱۲ـ بزرگواری و عفو سریع برادران خطاکار.
در کنار این نشانه ها، سؤالهایی نیز قابل طرح است که پاسخ هر کدام روشنگر راه زندگی میباشد.
چگونه حسادت، انسان را به برادرکشی می کشاند؟
چگونه یوسف با بزرگواری از برادران خود صرفنظر می کند؟
چگونه انسان با یاد خدا، زندان را بر آلودگی و لذت گناه ترجیح می دهد؟
این سوره در زمانی نازل شد که پیامبر اکرم(ص) در محاصره شدید اقتصادی و اجتماعی قرار گرفته بود و این داستان برای حضرت مایه دلداری می شد که ای پیامبر! اگر بعضی از بستگانت ایمان نیاوردند ناراحت نباش، برادران یوسف او را به چاه انداختند!
مهمترین آیات این سوره غلبه قدرت الهی بر توطئه هاست(توطئه های بشری با اراده ای الهی خنثی می شود) یوسف را به چاه انداختند که نزد پدر محبوب شوند، اما مبغوض شدند، درها را بستند تا او را با شهوت آلوده کنند، عصمت او به اثبات رسید. نه چاه و بردگی و نه زندان و نه کاخ و نه توطئه ها هیچکدام بر اراده الهی غالب نگشتند.
پیام ها(۱)
۱ـ قبل از بیان داستان، شنونده را برای شنیدن و عبرت گرفتن آماده کنید.”لَقَدْ كَانَ فِي يُوسُفَ…»
۲ـ تا تشنه شنیدن و عاشق آموختن نباشیم، از درسهای قرآن استفاده کامل نمی بریم. «لِلسَّائِلِينَ»
۳ـ داستان یکی است، اما نکات و درسهایی که از آن استفاده می شود بسیار است. « آيَاتٌ»
۴ـ داستانهای قرآن، پاسخ سؤال های زندگی مردم را می دهد. «لِلسَّائِلِينَ»
۵ـ حسد مرز خانواده و عواطف خویشاوندی را نیز در هم می شکند. « لَقَدْ كَانَ فِي يُوسُفَ وَإِخْوَتِهِ»